Jakie są typy kolagenu w organizmie?

Ile jest typów kolagenów?

Literatura naukowa wskazuje, że w ludzkim organizmie występuje 29 typów kolagenu. Różnią się budową, funkcją, występowaniem i dystrybucją. Najpowszechniej występujące typy kolagenu to kolagen typu I, II i III.

Kolagen jest podstawowym białkiem tkanki łącznej stanowiącym swoisty cement dla różnych komórek i tkanek, jednak w zależności od położenia w organizmie może różnić się nieco strukturą przestrzenną. Właściwości kolagenu są wszechstronne! Choć kolagen kojarzy się ze skórą i wspieraniem jej kondycji, odgrywa także ochronną rolę dla narządów wewnętrznych, wspiera układ odpornościowy, zmniejszając przenikanie drobnoustrojów, stanowi też budulec dla naczyń krwionośnych, chrząstek, zębów czy kości.

Jakie są typy kolagenu?

Najczęściej spotykane typy kolagenu w suplementach diety to typ I, II i III z powodu ich największego rozpowszechnienia w organizmie.

• Kolagen typu 1 (kolagen typu I) stanowi nawet 90% kolagenu w całym organizmie, występuje przede wszystkim w skórze, ścięgnach, więzadłach i kościach. Jest swoistym „rusztowaniem” dla kości, które następnie jest mineralizowany przez różne pierwiastki, zapewniając dużą wytrzymałość przy jednocześnie lekkiej, sprzyjającej mobilności i prędkości poruszania.
• Kolagen typu 2 (kolagen typu II) najliczniej występuje w chrząstce stawowej. Odpowiada za wytrzymałość, elastyczność, a także zdolność do wytrzymywania tarcia i nacisków podczas ruchu.
• Kolagen typu 3(kolagen typu III) znajduje się w naczyniach krwionośnych, w tym tętnicach, mięśniach, organach wewnętrznych; często występuje razem z typem I kolagenu np. w skórze stanowiąc 5–20% jej zawartości.

Pozostałe typy kolagenu nie są tak liczne, ale znaleźć je można w tkance tłuszczowej, kościach, rogówce oka czy ścięgnach.

Typy kolagenu – tabela

Który kolagen jest najlepszy dla Ciebie?

Najlepszy kolagen cechuje odpowiednia forma, jakość surowca i porcja dzienna. Na rynku dostępne są preparaty zawierające typ I, II i III kolagenu, co jest związane z ich występowaniem w skórze czy chrząstce stawowej. Suplementacja kolagenem jest najczęściej włączana w celu anti-aging, nawilżenia i wygładzenia skóry czy wspierania kondycji stawów.

Czy typ kolagenu ma znaczenie w suplementacji?

Nie, typ kolagenu nie jest kluczowym wyznacznikiem w suplementacji, choć wartym uwagi. 

Dotychczasowy stan wiedzy pozwala stwierdzić, że organizm rozkłada białko kolagenowe niezależnie od typu kolagenu na peptydy lub aminokwasy, które „motywują” fibroblasty w komórkach do produkcji własnego kolagenu w miejscach, gdzie jest taka potrzeba. Z uwagi na największe rozpowszechnienie kolagenu I i III w skórze, a typu II w chrząstce są one najczęściej wykorzystywane w suplementach diety. Typ I i III najczęściej znajdziesz w preparatach ukierunkowanych na wsparcie skóry, włosów i paznokci, a typ II na stawy. Kluczowe, żeby zwrócić uwagę jakość spożywanego kolagenu, w tym porcję dzienną oraz czy jest w postaci hydrolizatu kolagenu.

Ciekawym wyjątkiem jest kolagen natywny typu II, który wspiera proces nazywany „tolerancją doustną”. Jego stosowanie hamuje niszczenie chrząstki stawowej przez limfocyty Treg. Kolagen natywny (nazywany też kolagenem niezdenaturowanym) trenuje układ odpornościowy, aby nie niszczył kolagenu zawartego w chrząstce stawowej. Kolagen ten wykazuje potencjał w zmniejszaniu stanu zapalnego u pacjentów z zapaleniem stawów.

Który kolagen lepszy typu 1 czy 2?

Ze względu na powyższe, kolagen typu 1 może być lepszym wyborem, jeśli zależy Ci na wpływie na skórę i efektach anti-aging, a kolagen typu 2 w formie natywnej (niezdenaturowanej) będzie lepszym wyborem, jeśli zależy Ci na wpływie na układ ruchu – stawy, mięśnie czy kości. W suplementach diety z kolagenem zwróć uwagę na dodatkowe składniki aktywne – one również będą decydowały, czy działa on bardziej na urodę (np. zawiera dodatkowo składniki aktywne takie jak witamina C, kwas hialuronowy, biotyna, koenzym Q10) czy układ ruchu (np. zawiera dodatkowo składniki aktywne takie jak glukozamina, chondroityna, kadzidłowiec, MSM, ekstrakt z kurkumy).

Źródło, porcja dzienna i wielkość cząsteczki

Na rynku są dostępne suplementy diety zawierające:

• kolagen rybi (kolagen morski, kolagen norweski lub marine collagen),
• kolagen wołowy (kolagen bydlęcy, bovine collagen),
• kolagen wieprzowy,
• kolagen drobiowy.

Kolagen rybi może być bardziej biodostępny w porównaniu z kolagenem wołowym lub wieprzowym i ma wyższą zdolność wchłaniania do organizmu – nawet do 1,5 razy skuteczniej. Może to wynikać z tego, że struktura kolagenu rybiego budową przypomina kolagen ludzki.

Badania pokazują, że w kontekście zdrowia skóry optymalną porcją wydaje się być od 2,5 g do 5 g kolagenu dziennie. Ważne zatem, aby nie przyjmować kolagenu w niższych porcjach, a także zachować ciągłość i regularność suplementacji przez minimum 8 tygodni. Jeśli chodzi o wielkość cząsteczek, to największe korzyści płyną z kolagenu hydrolizowanego. Proces hydrolizy jest łatwy do zobrazowania: cząsteczki kolagenu podczas hydrolizy zostają rozbite na jeszcze mniejsze cząsteczki, które szybciej i efektywniej przenikają barierę jelitową i lepiej wchłaniają się do krwiobiegu.

Wielkość cząsteczek określana jest przez daltony (Da). Za cząstki o mniejszej masie uznaje się te poniżej 3000 Da, aczkolwiek wydaje się, że im mniejsza cząstka, tym lepsza biodostępność. Jeśli zależy Ci na efektywnej suplementacji, warto rozważyć kolagen do picia – płynny kolagen przyswaja się szybciej niż kolagen w kapsułkach.