Biotyna (witamina B7) – co to jest, na co pomaga, skutki uboczne

Co to jest biotyna?

Biotyna inaczej nazywana witaminą H lub witaminą B7, jest heterocyklicznym związkiem organicznym, należącym do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jest ona powszechnie dostępna w różnych produktach spożywczych, zarówno w stanie wolnym, na przykład w mleku i warzywach, jak i w formie połączeń z białkami, obecna w mięsie lub drożdżach. Biotyna w postaci wolnej jest lepiej przyswajalna niż w związanej. Wpływa na właściwe funkcjonowanie włosów i skóry. Istotne jest również, że wraz z witaminą K uczestniczy w syntezie protrombiny, czyli substancji odpowiedzialnej za krzepnięcie krwi. Wchłanianie witaminy B7 jest wspomagane przez inne witaminy z grupy B. Niekorzystnie na przyswajanie biotyny działa długotrwała antybiotykoterapia, która wyjaławia jelita, niszcząc ich naturalną florę bakteryjną. Dodatkowo nadmierne spożycie alkoholu może upośledzać procesy prawidłowego wchłaniania.

Biotyna - właściwości

• Pomaga zachować zdrowe włosy,
• Przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego,
• Przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu makroskładników odżywczych,
• Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego,
• Pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych,
• Pomaga w utrzymaniu prawidłowego stanu błon śluzowych,
• Pomaga zachować zdrową skórę.

Możliwe zastosowania witaminy B7

• Pozwala na zachowanie dobrej kondycji włosów, skóry i paznokci,
• Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego,
• Poprawia przemiany cukrów,
• Korzystnie wpływa na funkcjonowanie stawów i kości,
• Polecana dla kobiet w ciąży.

Biotyna na skórę, włosy i paznokcie

Biotyna zawiera cząsteczki siarki, która działa ochronnie  na skórę i włosy. W związku z tym, docierając do odpowiednich komórek, dostarcza tego cennego organizmowi pierwiastka. Witamina B7 uczestniczy w syntezie cukrów, białek i kwasów tłuszczowych, co wpływa na właściwe funkcjonowanie skóry, włosów i paznokci. Biotyna pomaga również w leczeniu trądziku młodzieńczego. Skutecznie wspomaga terapię antytrądzikową, gdyż zapobiega łojotokowi oraz wzmożonej aktywności gruczołów łojowych.

Poprawa przemiany glukozy

Biotyna pobudza również proces przemiany glukozy powstającej w wątrobie. Podstawową funkcją tego narządu jest magazynowanie oraz stabilizacja poziomu glukozy. Oddziaływanie tych dwóch substancji jest więc istotne szczególnie dla osób cierpiących na cukrzycę.

Biotyna w ciąży

W czasie ciąży spada poziom witaminy B7. Lekarze podejrzewają, że niedobory biotyny mogą powodować spadek masy płodu. Ponadto uzupełnienie witaminy H w czasie ciąży poprawia stan psychiczny kobiet.

Prawidłowe funkcjonowanie mięśni i stawów

Niedobory biotyny wywierają negatywny wpływ na funkcjonowanie układu ruchu. Brak tego pierwiastka może doprowadzić m.in. do zapalenia stawów, mięśni czy drżenia rąk. Biotyna współdziała ze składnikami, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie mięśni i stawów.

Objawy/skutki niedoboru

Symptomy charakterystyczne dla hipowitaminozy obserwuje się głównie u osób niedożywionych lub będących na restrykcyjnych dietach. Jednymi z pierwszych objawów niedoboru witaminy H są:

• chroniczna senność,
• obniżenie nastroju,
• stany lękowe,
• rozdrażnienie,
• bóle i osłabienie mięśni
• drętwienie kończyn.

Można również zaobserwować objawy zewnętrzne takie, jak:

• szary koloryt skóry,
• wypadanie włosów,
• nawracające zapalenie spojówek
• rozdwajające się paznokcie.

Długotrwała hipowitaminoza prowadzi do depresji, powiększenia wątroby, podwyższenia poziomu cholesterolu we krwi, a nawet do halucynacji.

Objawy niedoboru biotyny obejmują też brak apetytu, nudności i wymioty. Warto wówczas wykonać badania laboratoryjne, które pomogą ocenić aktualny poziom biotyny we krwi. Niedobór biotyny jest diagnozowany, gdy jej poziom we krwi spada poniżej 100 ng/l. Wartości między 200 a 400 ng/l uważane są za optymalne.

Stosowanie używek, takich jak papierosy i alkohol, może przyspieszać degradację biotyny, co w efekcie również może prowadzić do niedoborów i konieczności suplementacji. To samo tyczy się osób, które przyjmują leki zawierające kwas liponowy lub izotretynoiny – w takich przypadkach dawkę biotyny powinien ustalić lekarz.

Czy biotyna jest szkodliwa? Objawy nadmiaru

Do tej pory nie stwierdzono szkodliwości nadmiaru witaminy B7. Biotyna jest wchłaniana w jelicie cienkim, a jej nadmiar, tak jak w przypadku innych witamin rozpuszczalnych w wodzie, wydalany jest na bieżąco z moczem.

Nawet stosowanie wysokich dawek, takich jak około 200 mg dziennie w formie doustnej lub 20 mg dziennie w formie dożylnej, nie wykazuje szkodliwego wpływu na organizm. Ewentualne przyczyny nadmiaru biotyny mogą wynikać z równoczesnego przyjmowania różnych leków, suplementów i preparatów multiwitaminowych.

Biotyna - suplementacja

Zapotrzebowanie na biotynę ulega zmianom w różnych etapach życia, dlatego też często zaleca się jej suplementację. Dla osób dorosłych rekomenduje się spożycie 30 mcg biotyny dziennie.

Warto tutaj dodać, że aktualnie brakuje badań, które wskazywałyby jasno, jaka dawka biotyny mogłaby wywołać objawy niepożądane. W badaniach stwierdzono brak toksyczności nawet przy wysokich dawkach, takich jak 200 mg biotyny w formie doustnej i 20 mg na dobę podawanej dożylnie.

W badaniach klinicznych nie zaobserwowano skutków ubocznych przy stosowaniu wysokich dawek biotyny. Niemniej jednak, przyjmowanie dawek powyżej 10 mg na dzień może wpływać na wyniki niektórych badań laboratoryjnych, dlatego też zaleca się zaprzestanie suplementacji biotyną na przykład na kilka dni przed planowanymi badaniami tarczycy.

Biotyna - jaka dawka jest skuteczna?

Nie wszystkie biotyny są jednakowe, dlatego, wybierając suplement, zaleca się rozważenie preparatów zawierających powyżej 5 mg biotyny. Optymalną i zalecaną dawką jest 10 mg biotyny. Warto pamiętać, że bezpieczne i skuteczne uzupełnienie biotyny jest kluczowe dla utrzymania równowagi w organizmie.

Witamina B7 - stosować rano czy wieczorem?

Biotyna może być spożywana zarówno rano, jak i wieczorem, w zależności od preferencji i wygody osoby przyjmującej suplement. Nie ma konkretnej “najlepszej“ pory dnia do zażywania biotyny.

Ważne jest jednak, aby unikać spożywania biotyny z kawą lub herbatą, ponieważ te napoje mogą wpływać na proces jej wchłaniania. Zaleca się popijanie suplementu wodą. Ważne jest również unikanie jednoczesnego spożywania suplementów z innymi lekami, a w przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem.

Witamina B7 - gdzie występuje?

Biotyna występuje w niewielkich ilościach w produktach zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Badania naukowe nie stwierdziły niepożądanych skutków nadmiaru tej witaminy, więc nie trzeba obawiać się suplementacji. Nie ma konkretnych zaleceń, co do zapotrzebowania na biotynę. Przyjmuje się, że granica waha się pomiędzy 30 a 100 µg na dobę. Taka ilość składnika wystarczy do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Należy pamiętać, że na przyswajanie biotyny niekorzystnie wpływają czynniki takie jak:

• spożywanie alkoholu,
• spożywanie dużej ilości żywności przetworzonej,
• sulfonamidy.

Witamina H znajduje się między innymi w produktach takich jak:

• wątróbka,
• żółtko jaj,
• mąka sojowa,
• orzechy ziemne, włoskie i migdały,
• sardynki,
• grzyby,
• ryż.