Berberyna a metformina – czy można łączyć?

Czy można łączyć berberynę z metforminą?

Nie należy łączyć berberyny z metforminą. Połączenie tych substancji nie jest wskazane, ze względu na ich podobny mechanizm działania. Zarówno berberyna, jak i metformina działają hipoglikemizująco tj. obniżają poziom glukozy we krwi, co może prowadzić do hipokligemii.

Hipoglikemia (inaczej: niedocukrzenie) to spadek stężenia glukozy we krwi <70 mg/dl. Do jej objawów należą m.in. nerwowość, problemy z koncentracją, wzrost ciśnienia tętniczego, osłabienie, bladość powłok skórnych. Berberyna wykazuje potencjał w obniżaniu poziomu glukozy we krwi, jednak nie może być traktowana jako zamiennik przy leczeniu metforminą. To substancje o innym statusie – co wyjaśnię poniżej.

Metformina

Metformina to lek przeciwcukrzycowy, którego głównym działaniem jest zmniejszenie stężenia glukozy we krwi. Dodatkowo swoim działaniem powoduje ograniczenie powstawania wolnych kwasów tłuszczowej (WKT) w tkance tłuszczowej, a także zmniejsza insulinooporność. Mechanizm jej działania polega na oddziaływaniu na poszczególne szlaki metaboliczne – metformina:

• hamuje wątrobową glukoneogenezę i glikogenolizę,
• poprawia wrażliwość tkanek na insulinę,
• hamuje wchłanianie glukozy w jelicie.

Dodatkowo wykazano korzystne działanie metforminy na poprawę profilu lipidowego, a także redukcję masy ciała. Jest stosowana zarówno w cukrzycy typu 2, jak i w leczeniu stanu przedcukrzycowego, czy też u pacjentek zmagających się z zespołem policystycznych jajników (PCOS).

Jak każdy lek metformina może powodować działania niepożądane. Należą do nich m.in. wystąpienie kwasicy mleczanowej (szczególnie w połączeniu leku z alkoholem) i dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego takie jak: nudności, wymioty, biegunki, wzdęcia. Objawy gastryczne są najczęściej nasilone na samym początku leczenia, ale w miarę „przyzwyczajania się” organizmu do substancji mogą się samoistnie wycofać.

W związku z tym faktem bardzo ważne jest stopniowe wprowadzenie metforminy pod okiem lekarza. Kolejnym bardzo ważnym działaniem metforminy, jest wpływ na wchłanianie witaminy B12, a co za tym idzie ryzyko powstania jej niedoborów w organizmie, co może przełożyć się m.in. na rozwój niedokrwistości makrocytarnej czy też zaburzeń neurologicznych.

Berberyna

Berberyna to alkaloid o złożonej strukturze wyekstrahowany z gatunków niektórych roślin. Alkaloidy to związki organiczne, które wykazują działanie podobne do tego, jak działają leki farmaceutyczne – wpływają na organizm poprzez interakcje z receptorami w mózgu i innymi narządami.

Berberyna to popularny składnik suplementów diety, który zawiera ekstrakty z części roślin z rodziny berberysowatych. Zainteresowanie berberyną rośnie, ponieważ w badaniach klinicznych wykazano jej pozytywny wpływ na profil węglowodanowy i lipidowy. Ponadto inne zastosowanie berberyny jest ciągle badane – m.in. jej wpływ na mikrobiotę jelitową czy utratę masy ciała. Fitoterapię z wykorzystaniem berberyny wykorzystywano także w badaniach dotyczących chorób układu sercowo-naczyniowego, nerwowego, pokarmowego, a także chorób nowotworowych. Stosowanie berberyny może powodować u niektórych skutki uboczne, szczególnie jeśli stosuje się wysokie porcje dzienne ekstraktów (>1500 mg/dobę).

Metformina a berberyna – porównanie

Jakie podobieństwa oraz różnice mają berberyna i metformina?

Podobieństwa

To, co łączy te dwie substancje to wpływ na gospodarkę węglowodanową i lipidową. Dodatkowo ze względu na ryzyko nasilenia działań niepożądanych obu substancji nie można łączyć z alkoholem. Zarówno w przypadku stosowania metforminy, jak i berberyny organizm musi się do niej „przyzwyczaić”. Niektóre z działań niepożądanych np. te ze strony przewodu pokarmowego mogą pojawić się w pierwszym etapie stosowania i samoistnie się wycofać. Obie z nich wykazują wpływ na mikrobiom jelitowy, a także mają działanie przeciwzapalne.

Różnice

Berberyna jest suplementem diety tj. środkiem spożywczym, którego zadaniem jest uzupełnienie normalnej diety. Natomiast metformina jest lekiem, który wykazuje działanie farmakologiczne i terapeutyczne. Co więcej, lek musi przejść określone procedury i badania, zanim zostanie dopuszczony do stosowania. W przypadku suplementu diety wymagania te nie są aż tak rygorystyczne. Dodatkowo bardzo ważna jest forma suplementu i dodane do niego substancje zarówno aktywne jak i uzupełniające, które mogą przełożyć się na jego działanie. Berberyny nie można stosować w ciąży w porównaniu do metforminy, której działanie może poprawić parametry gospodarki węglowodanowej u ciężarnych i przyczynić się m.in. do zmniejszeniu ryzyka makrosomii płodu (gdy dziecko jest „za duże” w stosunku do wieku ciążowego).

Czy berberyna może zastąpić leczenie metforminą?

Nie, ponieważ suplement diety nigdy nie zastąpi leku. Zastosowanie farmakoterapii czy fitoterapii powinno być zawsze skonsultowane ze specjalistą. Nie ma berberyny w formie leku, co świadczy o tym, iż jej działanie nie jest wystarczająco poznane i przebadane. To zrozumiałe, że chcemy wesprzeć w naturalny sposób organizm z pomocą roślinnych ekstraktów, ale nie zawsze jest to bezpieczne i wskazane.