Sole mineralne – właściwości i funkcje w organizmie

05.08.2020
Data aktualizacji: 12.08.2024
Autor
Aura Herbals
Redakcja

Sole mineralne - najważniejsze informacje

Nazwą „sole mineralne” określa się przede wszystkim pierwiastki spotykane w naturze. Są obecne w komórkach wszystkich organizmów żywych, ale także w pożywieniu. Sole mineralne są kluczowym składnikiem diety człowieka, ponieważ spełniają funkcję budulcową i regulatorową. Stanowią około 4% organizmu człowieka, przy czym najważniejsze to chlorek sodu, a także sole wapnia i magnezu. Sole mineralne są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Te, które występują w dużych ilościach, nazywamy makroelementami. Każdy z tych pierwiastków pełni odrębną funkcję, a razem zapewniają prawidłową pracę całego organizmu. Pierwiastki niezbędne, ale jedynie w niewielkich ilościach nazywane są mikroelementami. Sole mineralne powinny być podstawą diety. Niedostateczne dostarczanie organizmowi soli mineralnych może prowadzić do zaburzeń funkcji fizjologicznych. Przyczynami niedoboru soli mineralnych są między innymi:

  • nieprawidłowe i nie urozmaicone odżywianie,
  • duża potliwość, np. utrata soli w trakcie uprawiania sportu,
  • biegunka, nudności i wymioty,
  • nadmierne wydalanie lub zmniejszone przyjmowanie płynów.

Do makroelementów należą

  • Wapń,
  • Chlor,
  • Magnez,
  • Fosfor,
  • Potas,
  • Sód.

Do pierwiastków śladowych czyli mikroelementów należą

  • Żelazo,
  • Cynk,
  • Miedź,
  • Mangan,
  • Molibden,
  • Jod,
  • Fluor,
  • Chrom,
  • Selen.

Wapń

Wapń buduje tkankę kostną. Pełni rolę w przewodzeniu impulsów nerwowych, mechanizmie skurczu mięśni, przepuszczalności błon komórkowych, w regulacji procesu krzepnięcia krwi, regulacji rytmu serca oraz wchłaniania witaminy B12, wpływa na kontrolę ciśnienia tętniczego. Prawidłowe stężenie wapnia redukuje ryzyko wystąpienia:

  • chorób serca,
  • udarów,
  • raka jelita grubego,
  • kamieni nerkowych.

Najlepszym źródłem wapnia będą:

  • Sery żółte,
  • sery białe,
  • mleko,
  • sardynki,
  • rzeżucha,
  • jaja,
  • kapusta,
  • mięso,
  • ziemniaki,
  • buraki,
  • rośliny strączkowe,
  • orzechy.

Fosfor

Fosfor stanowi składnik:

  • kości,
  • zębów,
  • związków wysokoenergetycznych,
  • kwasów nukleinowych,
  • lefaliny,
  • lecytyny,
  • błon komórkowych,
  • krwi.

Bierze udział w zapewnieniu prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej. Odgrywa istotną rolę w procesach anabolicznych i katabolicznych. Fosfor znajduje się między innymi w produktach mlecznych, mięsie, rybach, wątrobie, jajach, serach żółtych, grochu, pestkach dyni, fasoli, ziemniakach, pełnoziarnistych produktach zbożowych, marchewki.

Magnez

Magnez bierze udział w procesie budowania zębów oraz kości. Wpływa na proces widzenia. Jest kluczowym pierwiastkiem w przekazywaniu informacji między mięśniami i nerwami. Bierze udział w przemianie materii. Chroni układ sercowo-naczyniowy przed powstawaniem zakrzepów. Jest to możliwe dzięki właściwości hamowania procesu krzepnięcia krwi. Magnez jest aktywatorem niektórych enzymów. Źródłem magnezu są mąka sojowa, kasza jęczmienna, orzechy, kasza gryczana, czekolada, kakao, pestki dyni, fasola, groch, kukurydza, soczewica, szpinak, mąka pełnoziarnista.

Chlor

Jest głównym składnikiem wydzielin i wydalin, wchodzi w skład soków trawiennych w przewodzie pokarmowym (sok żołądkowy i ślina), uczestniczy w regulacji gospodarki wodnej w organizmie oraz równowagi kwasowo zasadowej. Głównie znajduje się w:

  • soli,
  • serach żółtych,
  • wędlinach,
  • żywności produkowanej z udziałem soli.

Potas

Potas bezpośrednio związany jest z sodem i zapewnia prawidłową gospodarkę wodną organizmu, główny kation płynu wewnątrzkomórkowego. Stanowi składnik wielu kluczowych enzymów. Dodatkowo występuje w sokach trawiennych. Ponadto reguluje gospodarkę wodną i wpływa bezpośrednio na objętość komórek oraz ciśnienie osmotyczne. Razem z sodem wpływa na równowagę kwasowo-zasadową, zapewnia prawidłowe funkcjonowanie nerwów i mięśni. Jako antagonista wapnia zwiększa przepuszczalność błon komórkowych. Najbogatszym źródłem potasu są banany, morele, marchew, ziemniaki, brokuły, brukselka, kapusta, awokado, daktyle, orzechy, szpinak.

Sód

Sód stanowi podstawowy składnik płynów ustrojowych, do których można zaliczyć między innymi krew, soki trawienne, limfę. Bierze udział w zachowaniu bilansu elektrolitowego w organizmie. Ma kluczowy udział w zachowaniu równowagi kwasowo-zasadowej. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie nerwów i mięśni, składnik enzymów. Jest składnikiem soli i żywności produkowanej z udziałem sodu.

Żelazo

Żelazo jest szczególnie istotne przez fakt, iż stanowi składnik hemoglobiny, czerwonego barwnika krwi. Bierze również udział w syntezie erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Pierwiastek jest tak kluczowy ponieważ wiąże dwutlenek węgla w hemoglobinie i transportuje go do płuc, skąd jest on usuwany. Żelazo jest również składnikiem wielu enzymów i białek biorących udział w metabolizmie organizmu. Bierze udział w syntezie DNA, niezbędny do prawidłowej budowy i funkcjonowania komórek organizmu. Największe ilości żelaza zawierają:

  • Mięso,
  • wątroba,
  • ryby,
  • żółtko jaj,
  • twaróg,
  • orzechy,
  • mleko,
  • warzywa strączkowe,
  • brokuły,
  • szpinak,
  • krewetki.

Cynk

Jest niezbędny do syntezy DNA i RNA, białek oraz insuliny, hormonu produkowanego przez trzustkę. Cynk wpływa również na odporność. Wywiera wpływ, na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Jest niezbędny do aktywacji enzymów. Bierze udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczy, białek i alkoholu. Potrzebny w procesie ochrony przed wolnymi rodnikami, odczuwania smaku i zapachu. Dodatkowo ma wpływ na kondycję skóry, włosów i paznokci. Najwięcej cynku zawiera chude mięso, chude mleko, żółtko jaj, mąka pełnoziarnista, orzechy, żywność pochodzenia morskiego.

Miedź

Pierwiastek ten jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bezpośrednio wpływa na syntezę erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Dodatkowo bierze udział w tworzeniu kolagenu. Kolagen jest białkiem niezbędnym do zachowania jędrnej i nawilżonej skóry. Pomaga również w prawidłowym gojeniu raz. Miedź bierze udział we wchłanianiu i transporcie żelaza, w metabolizmie kwasów tłuszczowych i w powstawaniu RNA, jest składnikiem niektórych enzymów, odgrywa pewną rolę w procesach przemiany materii ośrodkowego układu nerwowego i w przemianie barwników.

Bogata w miedź jest:

  • Cielęcina,
  • orzechy,
  • warzywa strączkowe,
  • zboża,
  • drób,
  • wątroba,
  • małże,
  • ryby,
  • kasza gryczana,
  • żółtka jaj.

Mangan

Mangan jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze udział w budowie enzymów metabolizujących glukozę i kwasy tłuszczowe. Dodatkowo jest elementem strukturalnym kości i skóry. Najczęściej mangan występuje w orzechy, herbacie, mące pełnoziarnistej, zielonych warzywach, groszku, burakach, fasoli, szpinaku.

Molibden

Wchodzi w skład enzymów biorących udział w metabolizmie białek, tłuszczów i puryn. Najbogatszym źródłem są mleko, wątroba, fasola, czerwona kapusta, zielone części roślin, mąka pełnoziarnista, ryż naturalny, nasiona roślin strąkowych, sery, mięso i podroby.

Jod

Jod stanowi pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Wchodzi w skład hormonów przez nią syntetyzowanych. Hormony te pełnią wiele istotnych funkcji w organizmie. Między innymi kontrolują temperaturę ciała, biorą udział na funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego. Dodatkowo wspomaga podział komórek przez co wpływa na tempo metabolizmu w organizmie.

Bogatym źródłem jodu są:

  • sól jodowana,
  • ryby morskie,
  • owoce morza,
  • drożdże,
  • morszczyn,
  • cebula.

Fluor

Fluor jest składnikiem kości i zębów. Jedną z jego wielu funkcji jest wpływ na wzmocnieniu szkliwa i zębiny. Mają wpływ na zapobieganie próchnicy. U osób dorosłych pełni również ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu kośćca. Wpływa na gospodarkę wapnia i fosforu w organizmie. W okresie ciąży pomaga we wchłanianiu żelaza i zapobiega niedokrwistości. Najlepszym źródłem fluoru są ryby morskie i produkty pochodzenia morskiego, czarna herbata, orzechy włoskie, wątroba, soja, mleko, rośliny strączkowe, woda mineralna.

Chrom

Chrom jest pierwiastkiem regulującym poziom cholesterolu i trójglicerydów. Uwrażliwia komórki organizmu na insulinę. Bierze udział w trawieniu białek. Bogatym źródłem chromu są orzechy, mąka pełnoziarnista, wątroba, grzyby, rośliny strączkowe, szparagi, brokuły.

Selen

Selen działa najlepiej w połączeniu z witaminą E, która jest niezwykle silnym antyoksydantem. Jest to mikroelement działający bezpośrednio w połączeniu z witaminą E. Bierze udział w eliminacji wolnych rodników, które odpowiadają za proces starzenia komórek. Dodatkowo wpływają na eliminację metali ciężkich takich jak arsen, kadm, srebro i rtęć. Ponadto bierze udział w przemianie hormonów tarczycy. Bogatym źródłem selenu jest mięso, produkty pochodzenia morskiego, kukurydza, produkty z mąki pełnoziarnistej oraz warzywa strączkowe.

Niedobór i nadmiar soli mineralnych w organizmie

Zarówno nadmiar, jak i niedobór w codziennej diecie składników mineralnych jest zjawiskiem niekorzystnym dla funkcjonowania organizmu człowieka. Niedobór powoduje zubożenie tkanek organizmu osłabiając ciało, natomiast przewyższająca zapotrzebowanie podaż soli mineralnych, których organizm nie jest w stanie wykorzystać zostaje zgromadzona w wątrobie, śledzionie lub wydalona z żółcią przez przewód pokarmowy albo z moczem przez układ moczowy, co nadmiernie obciążą układy organizmu.

Bibliografia
  • Źródła
    1. M.T. Murry „Encyclopedia of Nutritional Suplement”. Prima Publishing 1996.
    2. Światosław Ziemlański, praca zbiorowa “Normy żywienia człowieka”, PZWL 2001.
    3. J. Gawęcki, L. Hryniewiecki „Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu”, PWN 1998.
    4. Donald P. Goldberg, R.Ph., Arnold Gitomer , R.Ph. and Robert Abel, Jr., M.D. „The Best Supplements For You Health”, Kensington Publishing Corp. 2002.
Materiał ma charakter edukacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej. Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, prasie oraz książkach. Materiał nie jest opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki. W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, by nie przekraczać zalecanej dziennej porcji,i że nie mogą być one stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Pamiętaj, że bardzo ważny i zalecany jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia. Każdy suplement diety przechowuj w miejscu niedostępnym dla małych dzieci.
Komentarze (0)
Skomentuj
0 0 votes
Article Rating
guest
0 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Prosto dla zdrowia
Poznaj nasze produkty

Zapisz się na newsletter

Zapisz się na newsletter i otrzymaj rabat 10% na pierwsze zakupy w naszym sklepie internetowym. Bądź na bieżąco - czekają na Ciebie nowości, specjalne akcje promocyjne i liczne wskazówki, jak dbać o zdrowie.
Imię(wymagane)

* Pole obowiązkowe
Prywatność(wymagane)
Dlaczego możesz nam zaufać?
Darmowa wysyłka
od 119 zł
Wysyłamy w 24h
99% zadowolonych
klientów
Gwarancja
bezpieczeństwa