Srebro koloidalne na bakterie – czy i jak pomaga?

Srebro koloidalne – na jakie bakterie działa?

Srebro koloidalne działa na ponad 650 różnych bakterii: bakterie Gram-dodatnie (np. gronkowiec złocisty) i Gram-ujemne (np. pałeczka okrężnicy), patogeny tlenowe i beztlenowe, szczepy chorobotwórcze („złe”) i probiotyczne („dobre”, wchodzące w skład flory bakteryjnej, m.in. Lactobacillus).

Szerokie spektrum działania srebro koloidalne zawdzięcza zróżnicowanemu mechanizmowi działania, który obejmuje:

• uszkadzanie błon komórkowych;
• oddziaływanie z białkami i enzymami;
• uszkadzanie materiału genetycznego;
• generowanie reaktywnych form tlenu.

Wielokierunkowy mechanizm działania sprawia, że nieznana jest oporność bakterii na srebro koloidalne. Daje to nadzieję na jego zastosowanie w kierunku szczepów, w stosunku do których tradycyjne antybiotyki utraciły skuteczność. Przyjrzyjmy się kilku kierunkom badań, mając na uwadze, że to tylko przykłady, a spektrum działania przeciwbakteryjnego srebra koloidalnego jest znacznie szersze.

Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus)

Gronkowiec złocisty jest bakterią kolonizującą skórę i błony śluzowe człowieka. Bardzo szybko się rozprzestrzenia – do zakażenia może dojść nie tylko przez bezpośredni kontakt z nosicielem, ale również przez zetknięcie z powierzchniami, których wcześniej dotykał.

Gronkowiec złocisty powoduje zakażenia dróg oddechowych, skóry i tkanek miękkich, a nawet posocznicę. Szereg badań potwierdza, że srebro koloidalne skutecznie go zabija. W jakim stężeniu? Obszerna praca D. Swolany wskazuje, że mediana MIC, czyli minimalnego stężenia hamującego wzrost bakterii, wynosi 39 µg/ml. W stężeniu 100 µg/ml srebro jest również skuteczne względem lekoopornego szczepu gronkowca, MRSA.

Pałeczka okrężnicy (Escherichia coli)

Escherichia coli jest Gram-ujemną pałeczką, będącą częstą przyczyną zakażeń układu moczowego (ZUM) i układu pokarmowego. Ma zdolność tworzenia biofilmów na implantach i innych wszczepianych urządzeniach, co może być źródłem przewlekłych zakażeń – srebro może temu przeciwdziałać. Jego powłoka na cewnikach hamuje tworzenie biofilmu bakterii E. coli. To cenna obserwacja, bo mikroorganizmy w biofilmach są znacznie bardziej oporne na działanie środków przeciwdrobnoustrojowych.

Prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis)

Według WHO w 2018 r. gruźlica spowodowała ponad 1,5 miliona zgonów. Wciąż poszukuje się więc skuteczniejszych metod jej leczenia. Wstępne dane są obiecujące – srebro koloidalne skutecznie hamuje wzrost zarówno standardowych kultur M. tuberculosis (MIC = 1–4 µg/ml) i izolatów klinicznych (MIC = 1–16 µg/ml).

Potencjał do wykorzystania srebra koloidalnego w leczeniu gruźlicy potwierdzają również badania in vivo. 95% myszy z gruźlicą leczonych srebrem koloidalnym w połączeniu z izoniazydem (lek pierwszego rzutu w gruźlicy) przeżyło zakażenie. W grupie kontrolnej (nieleczonej) śmiertelność wynosiła 100%. Samo srebro wykazało umiarkowaną skuteczność (35% przeżywalność).

Helicobacter pylori

Blisko 50% populacji jest nosicielami H. pylori. Przewlekły stan zapalny związany z zakażeniem tą bakterią znacząco zwiększa ryzyko raka żołądka. Obecne metody leczenia (skojarzenie antybiotyków i leków hamujących wydzielanie kwasu żołądkowego) są w 90% skuteczne, niemniej obserwuje się wzrost liczby szczepów opornych. Czy srebro koloidalne i w tym przypadku okaże się skuteczną strategią?

Badania in vitro potwierdzają skuteczność srebra koloidalnego przeciwko H. pylori (MIC = 3,375 µg/ml). A co wiemy z badań in vivo? Że kwaśne pH może negatywnie wpływać na stabilność srebra koloidalnego. Obiecującym kierunkiem przyszłych badań może więc być ocena skuteczności srebra koloidalnego w połączeniu z inhibitorami pompy protonowej, zmniejszającymi wydzielanie kwasu solnego w żołądku.

Pseudomonas aeruginosa

Pseudomonas aeruginosa jest jednym z głównych patogenów odpowiedzialnych za zakażenia szpitalne, przyczyniające się do wydłużenia hospitalizacji i większego ryzyka powikłań, głównie zakażeń (m.in. zapalenie płuc, ZUM czy posocznica). Ta Gram-ujemna bakteria podatna jest na modyfikacje genetyczne, które uodporniają ją na powszechnie stosowane antybiotyki. Ma również zdolność tworzenia biofilmów (np. na cewnikach czy zastawkach), co powoduje przewlekłe zakażenia. Co nie zaskakuje, srebro koloidalne (w stężeniu 5 µg/ml) skutecznie hamuje wzrost Pseudomonas aeruginosa, zarówno szczepów referencyjnych, jak i szpitalnych

Czy i jak stosować srebro koloidalne na bakterie?

Wyniki badań wydają się więcej niż obiecujące? Zdecydowanie, ale… No właśnie, jest jedno, ale bardzo istotne „ale”.

Zdecydowaną większość badań prowadzono in vitro (na liniach komórkowych) lub, w najlepszym wypadku, na zwierzętach. To rodzi poważne zastrzeżenia: czy srebro koloidalne stosowane wewnętrznie (w formie do picia) będzie na tyle stabilne, by zachować skuteczność? Czy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko? Czy stosowanie tylko wyrobów medycznych ze srebrem wystarczy by zwalczyć bakterie?

Dane z badań in vivo u ludzi są zbyt nieliczne, by na ich podstawie wnioskować o bezpieczeństwie doustnej terapii lub monoterapii srebrem koloidalnym w formie wyrobu medycznego. Dlatego w przypadku wykrycia u siebie bakterii pod żadnym pozorem nie można się leczyć, pijąc srebro lub stosując je jako jedyny sposób na infekcję.