Srebro koloidalne – jak rozpoznać prawdziwe? Farmaceutka wyjaśnia

20.12.2024
Data aktualizacji: 22.10.2025
W tym artykule wyjaśnię, czym jest „prawdziwe” srebro koloidalne, co to właściwie znaczy i jakie ma właściwości. Przygotowałam dla Ciebie zbiór naukowych faktów o srebrze koloidalnym i przegląd badań naukowych.
Tekst
Ilona Krzak
Magister farmacji
Redakcja
Nina Wawryszuk
Redaktor naczelna

Srebro koloidalne czyli jakie? Co to znaczy koloidalne?

Roztwór koloidalny, to rodzaj układu dyspersyjnego, w którym zawieszone są cząstki substancji. W przypadku roztworów koloidalnych mają one wielkość w przedziale 1–100 nanometrów (nm), zdarzają się również cząstki 500 nm. Przypomina to szklaną kulę z wodą, w której po potrząśnięciu pływają swobodnie kropeczki brokatu. Roztwory koloidalne zwykle są klarowne, przezroczyste, ale mogą być również mętne. Czasem na dnie naczynia może pojawić się osad, ze względu na zjawisko sedymentacji. Roztwory koloidalne należy dokładnie zmieszać przed użyciem.

Srebro koloidalne to roztwór, w którym pływają nanocząsteczki srebra lub jony srebra. Siły działające na cząsteczki w srebrze niejonowym w roztworze są na tyle silne, że zwykle nie opadają one na dno. Srebro koloidalne wykazuje efekt Tyndalla – jest to charakterystyczna właściwość dla roztworów koloidalnych. Polega ona na tym, że gdy przepuścimy przez koloid wiązkę światła np. lasera, ulegnie ona rozproszeniu.

Czym się różni srebro koloidalne jonowe a niejonowe?

  • Srebro koloidalne niejonowe powstaje w wyniku rozpuszczenia srebrnej elektrody w wodzie pod wpływem prądu. W ten sposób powstają nanocząsteczki, które nie wchodzą w reakcje chemiczne. Srebro koloidalne niejonowe cechuje się ciemniejszym kolorem, ponieważ rozproszone w wodzie cząsteczki srebra blokują przechodzące przez nie światło o konkretnej długości fali, która wynosi ok. 400 nm.
  • Srebro koloidalne jonowe to roztwór, w którym w demineralizowanej wodzie zawieszone są w dużym stopniu jony srebra, nawet w 90%. Srebro koloidalne niejonowe cechuje się występowaniem głównie cząsteczek nanosrebra w roztworze. Oczywiście, zgodnie z zasadami chemii, w roztworze znajdziemy również pojedyncze kationy srebra. „Rozpuszczone” cząstki nanosrebra są utleniane w wodzie do jonów Ag +, aż do momentu, gdy osiągną stężenie równowagowe – to jest nieuniknione.

Srebro koloidalne niejonowe czy jonowe – które jest lepsze?

Moja ulubiona odpowiedź: to zależy. A konkretnie zależy, co chcemy uzyskać:

  • Jeśli potrzebujemy szybkiej dezynfekcji, definitywnie wygrywa tutaj srebro koloidalne jonowe. Działa ono zdecydowanie szybciej.
  • Jeśli chcemy uzyskać powolniejsze, ale dłuższe i skuteczniejsze działanie np. w przypadku pielęgnacji skóry, lepszym wyborem będzie srebro niejonowe. Jest ono również łagodniejsze dla skóry i błon śluzowych, więc nie będzie podrażniać i tak już problematycznej skóry.

Srebro koloidalne jonowe a niejonowe – podobieństwa i różnice

Kolor

Srebro koloidalne nie jest srebrne 🙂 Srebro koloidalne niejonowe występuje jako żółty, opalizujący roztwór, natomiast srebro jonowe jest bezbarwne.

Biodostępność

Srebro niejonowe wykazuje niższą biodostępność niż srebro jonowe. Niższa biodostępność w tym przypadku to zaleta, ponieważ nanocząsteczki nie są aż tak agresywne jak jony i nie będą tak podrażniać, np. skóry, a także nie ulegną kumulacji w innych tkankach. Najwyższą biodostępność około 1-4% (np. gdy aplikujemy wyroby medyczne ze srebrem do nosa czy gardła) wykazują mniejsze agregaty nanocząsteczek srebra. Należy wziąć jednak pod uwagę, że roztwory mogą zawierać nawet do 40% jonów srebra, co zwiększa biodostępność, a przy tym i toksyczność.

Działanie

Badania wskazują, że nanocząstki srebra są skuteczniejsze w niszczeniu patogenów niż same jony srebra, zawarte w „jonowym koloidzie”, ze względu na swój podwójny mechanizm działania. Przypisuje się to zdolności niejonowych cząstek do zabijania bakterii poprzez fizyczną zmianę właściwości ściany komórkowej i wnikanie do przestrzeni wewnątrzkomórkowej. Ta zdolność integracji w funkcje ściany komórkowej sprawia, że ​​niejonowe nanocząstki są skuteczniejszymi transporterami Ag + wewnątrz komórki, niż same jony srebra – czyli srebro koloidalne niejonowe jest skuteczniejsze w działaniu.

Toksyczność

Oba rodzaje srebra koloidalnego wykazują zdolność do genotoksyczności, czyli uszkadzania DNA komórki (np. zarówno bakterii, jak i ludzi). W obrębie enterocytów – komórek jelitowych – cząstki nanosrebra mogą wywoływać stres oksydacyjny, uszkodzenia DNA i stany zapalne.

Ponadto istnieją przesłanki, że kumulacja srebra w organizmie może zwiększać ryzyko chorób:

  • płuc,
  • otyłości,
  • nadciśnienia,
  • cukrzycy typu 2.

Badania na zwierzętach wykazały, że nagromadzenie nanocząsteczek srebra w jelicie zaburza jego mikroflorę. Profil bakteryjny wydaje się być podobny do tego z zaburzeniem IBS, dlatego też nie należy pić srebra koloidalnego, ani jonowego, ani niejonowego.

 

Smacznego?
Szacuje się, że ilość dziennego spożycia srebra przez ludzi, drogą pokarmową wynosi około 20-80 µg. Srebro dostaje się do ścieków oraz do żywności. Stamtąd, spożyte nanocząstki, o średnicy mniejszej niż 100 nm, wchłaniają się w komórkach nabłonkowych i trafiają do krwiobiegu.

Mechanizm działania

Cząsteczki srebra niejonowego są wysoce skuteczne przeciwko bakteriom ze względu na duży stosunek powierzchni do objętości. Nanosrebro, po interakcji z bakteriami, indukuje reaktywne formy tlenu i wolne rodniki, uszkadzając w ten sposób organelle wewnątrzkomórkowe i aktywując szlaki prowadzące do śmierci komórek bakteryjnych.

Mechanizmem działania niejonowego srebra koloidalnego może być przyleganie do ściany komórki bakteryjnej, a następnie uszkodzenie błony komórkowej i wyciek zawartości komórkowej, co prowadzi do śmierci bakterii. Duża powierzchnia nanocząstek srebra uwalniająca jony Ag + jest kolejnym kluczowym czynnikiem przyczyniającym się do aktywności bójczej na mikroorganizmy.

Natomiast jonowe srebro koloidalne reaguje z grupami tiolowymi aminokwasów: cysteiny i metioniny. Reakcja jonów srebra z atomem siarki w grupie tiolowej zaburza konwersję tych aminokwasów, powodując śmierć komórek i inaktywację bakterii. Jony Ag + oddziałują również z białkami łańcucha oddechowego na błonie komórkowej i indukują stres oksydacyjny, wyzwalając produkcję wolnych rodników.

Jon jonowi nierówny
W celu zabicia bakterii Gram-dodatnich potrzeba ponad 32 razy wyższego stężenia jonów srebra niż dla komórek bakterii Gram-ujemnych. Jony srebra wnikają do komórek bakteryjnych już w ciągu 30 minut od ekspozycji i rozpoczynają swoje działanie!

Trwałość

Srebro koloidalne niejonowe wykazuje dość dużą trwałość na światło słoneczne, mimo wszystko zaleca się przechowywanie go w ciemnych butelkach. Przez małą zawartość jonów srebra gorzej reaguje z roztworem soli kuchennej.

Srebro koloidalne jonowe cechuje się słabszą trwałością przy ekspozycji na światło słoneczne – mętnieje – dlatego bezwzględnie należy przechowywać je w szklanym, ciemnym naczyniu. Wyraźnie reaguje na obecność chlorku sodu (soli kuchennej) dając delikatny, biały osad chlorku srebra.

Warto dodać, że trwałość zależy od warunków przechowywania. W trakcie przechowywania srebra koloidalnego może w roztworze zachodzić cała gama procesów: utlenianie, rozpuszczanie, agregacja lub przyłączanie jonów Ag + do ścianek pojemnika, co też wpływa na skuteczność i toksyczność srebra.

Ciekawostka
Bakterie Gram-dodatnie mają dużo grubszą ścianę komórkową bakterii i potrzeba większego stężenia srebra, żeby dotrzeć do środka komórki.

Jak poznać, że srebro koloidalne działa?

Każde srebro koloidalne, zarówno to jonowe, jak i niejonowe działa. Jak już wiesz, różnią się od siebie, ale wykazują aktywność i stosowane zgodnie z przeznaczeniem działają. Warto przypomnieć, że niejonowe srebro koloidalne zawsze zawiera pewną część jonów srebra.

Badanie preparatów z platformy Amazon pokazuje, że 10 z 14 ocenianych produktów (~70%) zawiera srebro w formie jonowej i nie powinno być oznaczane jako „srebro koloidalne”. Dlaczego?

Wygląda na to, że zdecydowana większość producentów albo nie zdaje sobie sprawy, albo po prostu ignoruje fakt, że stabilne dyspersje „srebra koloidalnego” powinny mieć kolor żółty, nawet przy bardzo niskim stężeniu srebra. Badacze dotarli również do preparatów, których producenci twierdzą, że cząsteczki w ich produktach są zbyt małe (0,8 nm), aby absorbować promieniowanie elektromagnetyczne i tym samym posiadać kolor. Badania jednak dowodzą, że takie małe cząstki nanosrebra (zawierające mniej niż 20 atomów) w roztworze utleniają się do jonów srebra w ciągu kilku minut i nie są w stanie przetrwać kilka tygodni, czy nawet miesięcy, jak może sugerować termin ważności.

Prawdziwe srebro koloidalne - co to znaczy?

Prawdziwe srebro koloidalne jest to w zasadzie… twór marketingowy. Można go uznać za synonim niejonowego srebra koloidalnego. Za prawdziwe srebro koloidalne przyjmuje się roztwór nanocząstek srebra o wielkości 1-100 nm w odpowiednim rozpuszczalniku (uznaje się, że największą skuteczność przeciwdrobnoustrojową wykazują cząstki srebra o wielkości poniżej 10 nm). Najczęściej jest nim woda demineralizowana.

Jak pokazują badania, na rynku znajdują się preparaty, których producent twierdzi, że ich produkt składa się z cząstek srebra o wielkości subnanometrów (0,8 nm) zawieszonych w wodzie. Przeczy to dominującemu poglądowi ekspertów w tej dziedzinie, którzy wykazali, że skupiska srebra o takiej wielkości nie są stabilne w wodzie. Najlepsze właściwości przeciwdrobnoustrojowe i cytotoksyczne wykazują mniejsze cząstki nanosrebra, mieszczące się w przedziale od 1 do 10 nm.

Z czego wynika kolor srebra?

Żółte zabarwienie roztworu srebra świadczy o pojawieniu się niejonowych nanocząstek srebra, które załamują światło i dają żółty kolor. Kolor srebra koloidalnego niejonowego, może mieć barwę od bladożółtej do ciemnobrązowej, w zależności od stężenia nanocząstek srebra oraz wielkości agregatów. W celu uniknięcia agregacji cząstek, stosuje się nośniki organiczne np. kwas cytrynowy lub nieorganiczne – stabilizatory, takie jak krzemionka, grafen lub dwutlenek tytanu.

Ciemnobrązowy kolor roztworu może świadczyć o powstaniu tlenku srebra, podobnie dzieje się pod wpływem światła. Cząsteczki nanokoloidu zbijają się w większe agregaty. Srebro koloidalne jonowe też może mieć barwę żółto brunatną, zwłaszcza gdy nie jest przechowywane w ciemniej butelce i zajdzie reakcja fotochemiczna. Kationy srebra (Ag+) są w roztworach bezbarwne, jednak po reakcji z odpowiednimi anionami potrafią wytrącać kolorowe osady. Kationy srebra bardzo szybko reagują z anionami chlorkowymi, dając biały osad. Biały osad chlorku srebra jest niestabilny fotochemicznie i pod wpływem światła ciemnieje, dając metaliczne srebro. Reakcja ta jest wykorzystywana w fotografii. Reakcja wytrącania chlorku srebra może zajść również w żołądku po wypiciu jonowego srebra!

Dlaczego srebrna biżuteria robi się czarna?
Jest to wynik reakcji srebra z anionami siarczkowymi. Powstaje wtedy czarny osad siarczku srebra. Dlatego też nie jest zalecane jedzenie jajek srebrnymi sztućcami. Zawarte w jajku aminokwasy siarkowe wchodzą w reakcję ze srebrem.

Czy kolor srebra świadczy o aktywności lub nieaktywności jonów srebra?

Kolor srebra świadczy przede wszystkim o jego składzie. Mówi o tym czy jest to srebro jonowe, czy w większości niejonowe. Pojawienie się żółtego zabarwienia świadczy o obecności nanocząstek srebra w roztworze. Natomiast jeśli roztwór zmienia barwę na szarą lub ciemnoszarą, świadczy to o tworzeniu się coraz większych agregatów cząstek nanosrebra – srebro wtedy jest gorszej jakości, gdyż większe agregaty cząstek nie wykazują tak dobrych właściwości biobójczych.

W przypadku srebra jonowego może to być przyczyną przebiegu reakcji fotochemicznej i redukcji jonów srebra do metalicznego srebra lub powstania brunatnego tlenku srebra. Wtedy dalej mamy srebro koloidalne jonowe, w którym pływają cząsteczki nanosrebra, które dają kolor. Zatem nie możemy jednoznacznie określić, czy nasze srebro koloidalne o bursztynowym kolorze, to na pewno jest niejonowe srebro koloidalne, jak podaje producent.

Zarówno srebro niejonowe, jak i jonowe posiadają właściwości:

  • bakteriobójcze,
  • grzybobójcze,
  • wirusobójcze.

Jednak roztwory koloidalne niejonowe wykazują mniej działań niepożądanych i nie są tak drażniące dla skóry, jak wersje jonowe.

Ciekawostka
Badania dowodzą, że kształt struktury nanocząsteczki ma wpływ na właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Znacznie lepszą skuteczność wykazują cząstki w kształcie trójkąta, słabsze w postaci kuli i pręta. Dlatego niektórzy producenci podają informację o zawartości srebra płaskocząsteczkowego.

Czy da się wykonać domowy test na jakość srebra?

Dodatek roztworu glukozy, cytrynianu sodu, czy kwasu cytrynowego, w wysokiej temperaturze powoduje redukcję jonowego srebra do srebra cząsteczkowego, co powoduje zmianę koloru roztworu na żółty. Można też pokusić się o sprawdzenie, czy srebro zawiera większość frakcji jonowej, czy niejonowej. W tym celu należy dodać do 50 ml próbki badanego roztworu srebra koloidalnego, wcześniej przygotowany roztwór soli kuchennej (łyżeczka soli na 50 ml wody). W roztworach jonowego srebra koloidalnego natychmiast powinien zacząć wytrącać się osad chlorku srebra.

O czym świadczy ppm?

Wskaźnik ppm (ang. parts per milion) jest to nic innego, jak wielkość określająca stężenie. Jest wygodna w przypadku wyrażania bardzo małych stężeń. Określa, ile cząsteczek substancji przypada na milion cząsteczek roztworu. Im większa wartość ppm, tym więcej cząsteczek jest w roztworze. Dzięki tej wartości dowiadujemy się, jakie jak dużo cząsteczek srebra mamy w naszym preparacie. Oczywiście jest to wartość przybliżona, gdyż w tym roztworze będzie się też znajdować pewna ilość jonów.

Barwa srebra koloidalnego nie musi być taka sama przy tych samych wartościach ppm. Dlatego tutaj gołym okiem też nie będziemy w stanie określić, który roztwór ma większe stężenie. Oczywiście stężenie jest ważne w kontekście dawki. Nie zawsze ta sama dawka srebra poradzi sobie z różnymi patogenami. Jeśli projektujemy badanie, w którym chcemy określić jak mocne srebro radzi sobie z patogenami, musimy określić jego stężenie.

Jakie właściwości ma srebro koloidalne?

W badaniach in vitro srebro koloidalne wykazuje właściwości:
  • przeciwbakteryjne,
  • przeciwgrzybiczne (np. przeciwko Candida),
  • przeciwwirusowe (np. przeciwko HIV, WZWB, wirusowi opryszczki pospolitej, wirusowi paragrypy),
  • przeciwzapalne.

Czy można pić srebro koloidalne?

Nie należy pić srebra koloidalnego. Srebro kumuluje się w tkankach (2-4% przyjętego srebra), a czas usuwania srebra z organizmu trwa od 17 dni do 4 miesięcy. Najtrudniej proces ten zachodzi w mózgu i jądrach. Skumulowane jony srebra mogą w skórze ulec redukcji do srebra metalicznego i dawać objawy argyrii, czyli szarego zabarwienia skóry. Miejscowa argyria może wystąpić również po zastosowaniu związków srebra na rany! Odnotowuje się również przypadki argyrii po wieloletnim stosowaniu akupunktury, gdzie podczas seansu używano srebrnych igieł. Terapia chelatowa i dermabrazja są nieskuteczne w usuwaniu złogów srebra z organizmu!

Srebro lubi kumulować się w mózgu. Uwalniane tam jony srebra wywołują stres oksydacyjny i w ten sposób przyczyniają się do:

  • wyczerpania zdolności obrony antyoksydacyjnej,
  • zmian w ekspresji genów,
  • stanu zapalnego,
  • uszkodzenia DNA,
  • śmierci neuronów –

– co może promować szkodliwe procesy, takie jak powstawanie blaszek amyloidu-beta, co obserwuje się w chorobie Alzheimera. Może być to ważny czynnik ryzyka neurodegeneracji, przyspieszenia procesu demencji.

Ważne
Istnieją case studies, w których spożywanie srebra koloidalnego kończyło się silną anemią i argyrią. Opisano również przypadek 19-letniej dziewczyny, która po 4 tygodniowym spożywaniu naturopatycznego preparatu srebra koloidalnego zapadła na leukocytoklastyczne zapalenie naczyń.
Bibliografia
  • Źródła
    1. Drake PL, Hazelwood KJ. Exposure-related health effects of silver and silver compounds: a review. Ann Occup Hyg. 2005 Oct;49(7):575-85. doi: 10.1093/annhyg/mei019. Epub 2005 Jun 17. PMID: 15964881.
    2. Ershov BG, Janata E, Henglein A. Growth of silver particles in aqueous solution: long-lived “magic” clusters and ionic strength effects. J Phys Chem. 1993;97(2):339–343. doi: 10.1021/j100104a013
    3. Ferdous Z, Nemmar A. Health Impact of Silver Nanoparticles: A Review of the Biodistribution and Toxicity Following Various Routes of Exposure. Int J Mol Sci. 2020 Mar 30;21(7):2375. doi: 10.3390/ijms21072375. PMID: 32235542; PMCID: PMC7177798.
    4. Grodzicki W, Dziendzikowska K, Gromadzka-Ostrowska J, Wilczak J, Oczkowski M, Kopiasz Ł, Sapierzyński R, Kruszewski M, Grzelak A. In Vivo Pro-Inflammatory Effects of Silver Nanoparticles on the Colon Depend on Time and Route of Exposure. Int J Mol Sci. 2024 Apr 30;25(9):4879. doi: 10.3390/ijms25094879. PMID: 38732098; PMCID: PMC11084194.
    5. Kędziora A, Speruda M, Krzyżewska E, Rybka J, Łukowiak A, Bugla-Płoskońska G. Similarities and Differences between Silver Ions and Silver in Nanoforms as Antibacterial Agents. Int J Mol Sci. 2018 Feb 2;19(2):444. doi: 10.3390/ijms19020444. PMID: 29393866; PMCID: PMC5855666.
    6. Kumar A, Goia DV. Comparative Analysis of Commercial Colloidal Silver Products. Int J Nanomedicine. 2020 Dec 22;15:10425-10434. doi: 10.2147/IJN.S287730. Erratum in: Int J Nanomedicine. 2022 Feb 04;17:553-554. doi: 10.2147/IJN.S350646. PMID: 33376330; PMCID: PMC7765683.
    7. Leino V, Airaksinen R, Viluksela M, Vähäkangas K. Toxicity of colloidal silver products and their marketing claims in Finland. Toxicol Rep. 2020 Dec 26;8:106-113. doi: 10.1016/j.toxrep.2020.12.021. PMID: 33437653; PMCID: PMC7786010.
    8. Mertens J, Alami A, Arijs K. Comparative in vivo toxicokinetics of silver powder, nanosilver and soluble silver compounds after oral administration to rats. Arch Toxicol. 2023 Jul;97(7):1859-1872. doi: 10.1007/s00204-023-03511-6. Epub 2023 May 17. PMID: 37195448; PMCID: PMC10256634.
    9. Mohan N, Gomez C, Khawar N, Narula P, John M. Colloidal Silver Ingestion Associated with Leukocytoclastic Vasculitis in an Adolescent Female. Am J Case Rep. 2019 May 23;20:730-734. doi: 10.12659/AJCR.915499. PMID: 31118408; PMCID: PMC6543947.
    10. Ren Q, Ma J, Li X, Meng Q, Wu S, Xie Y, Qi Y, Liu S, Chen R. Intestinal Toxicity of Metal Nanoparticles: Silver Nanoparticles Disorder the Intestinal Immune Microenvironment. ACS Appl Mater Interfaces. 2023 Jun 14;15(23):27774-27788. doi: 10.1021/acsami.3c05692. Epub 2023 Jun 6. PMID: 37278364; PMCID: PMC10273182.
    11. Stjernbrandt A. Colloidal silver ingestion and severe anemia – A case report. Toxicol Rep. 2023 Sep 20;11:270-272. doi: 10.1016/j.toxrep.2023.09.012. PMID: 37767535; PMCID: PMC10520504.
Materiał ma charakter edukacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej. Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, prasie oraz książkach. Materiał nie jest opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki. W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, by nie przekraczać zalecanej dziennej porcji,i że nie mogą być one stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Pamiętaj, że bardzo ważny i zalecany jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia. Każdy suplement diety przechowuj w miejscu niedostępnym dla małych dzieci.
Prosto dla zdrowia
Poznaj nasze produkty

Zapisz się na newsletter

Zapisz się na newsletter i otrzymaj rabat 10% na pierwsze zakupy w naszym sklepie internetowym. Bądź na bieżąco - czekają na Ciebie nowości, specjalne akcje promocyjne i liczne wskazówki, jak dbać o zdrowie.
Imię(wymagane)

* Pole obowiązkowe
Prywatność(wymagane)
Dlaczego możesz nam zaufać?
Darmowa wysyłka
od 199 zł
Wysyłamy w 24h
99% zadowolonych
klientów
Gwarancja
bezpieczeństwa