Prosto dla zdrowia
Prosto dla zdrowia 
Blog Aura Herbals
autor: Aura Herbals
Polecany produkt
Moc Antyoksydantów, kapsułki 60 szt.
Naturalne wsparcie ochrony przed wolnymi rodnikami
Najczęściej czytane
Skuteczna suplementacja. Jak wybrać dobry suplement diety?
autor: Karina Wiśniowska
Suplementacja witaminy D. Którą witaminę D Aura Herbals wybrać?
autor: Karina Wiśniowska
Recepta na racjonalną i bezpieczną suplementację witamin i składników mineralnych
autor: Hanna Przerada
W organizmie człowieka nieustannie zachodzą reakcje redox. Podczas utleniania jedna cząstka oddaje elektrony, a ta, która je przyjmuje, ulega redukcji. Tego typu przemiany umożliwiają pozyskiwanie energii ze spożywanych pokarmów, ponadto prowadzą do wykształcenia wielu ważnych związków chemicznych. Problem pojawia się, gdy powstaje zbyt dużo cząstek z niesparowanym elektronem, które określa się mianem wolnych rodników. Kiedy utleniacze przeważają nad antyoksydantami, obserwuje się stres oksydacyjny. Dochodzi wówczas do poważnych uszkodzeń makromolekuł komórkowych, w tym białek, lipidów i kwasów nukleinowych. Utlenianie komórek i tkanek prowadzi do wielu poważnych chorób, w tym zmian nowotworowych. W niniejszym artykule zostanie przybliżone zagadnienie, co to jest stres oksydacyjny i jak z nim walczyć.
Spis treści
Pod terminem stres oksydacyjny kryje się stan, w którym dochodzi do zaburzenia równowagi między ilością utleniaczy a antyoksydantów. Wolne rodniki powstają podczas oddychania komórkowego, czyli procesu metabolicznego, w którym uwalniana jest energia. Choć cieszą się nie najlepszą sławą, to ich niewielka ilość wspomaga organizm w walce z patogenami. W tym miejscu warto odnieść się do nadtlenku wodoru, czyli wody utlenionej wykorzystywanej w procesie odkażania ran. To właśnie reaktywne formy tlenu, czyli wolne rodniki, uszkadzają komórki mikroorganizmów potencjalnie chorobotwórczych. W rezultacie człowiek unika nadkażenia rany. Co ciekawe, nadtlenek wodoru powstaje także w jego organizmie i pozwala zapobiegać wielu potencjalnym infekcjom. Problem pojawia się wówczas, gdy utleniaczy jest więcej niż antyoksydantów. Organizm wytwarza naturalne przeciwutleniacze, w tym glutation. Czasem jednak to za mało i potrzebuje on dostarczenia ich z zewnątrz. Do najpopularniejszych antyoksydantów należą karotenoidy, polifenole oraz witaminy A, C, E. Związki te występują w roślinach, dlatego warto włączyć je do swojej diety. Przewaga utleniaczy skutkuje utlenianiem komórek i tkanek, co prowadzi do rozwoju wielu chorób.
W organizmie człowieka nieustannie zachodzi oddychanie komórkowe, podczas którego powstają wolne rodniki. Te cząstki posiadają atomy z niesparowanymi elektronami, dlatego pragną je skompletować, odrywając od innych związków chemicznych. Gdy pojawia się stres oksydacyjny, pozyskują je od białek, lipidów i kwasów nukleinowych, co prowadzi do poważnych uszkodzeń tych makromolekuł. W sytuacji, gdy liczba antyoksydantów jest adekwatna, to właśnie one oddają elektrony wolnym rodnikom, przyczyniając się do ich neutralizacji. Czasem jednak ilość przeciwutleniaczy okazuje się niewystarczająca. Pojawiają się wówczas objawy stresu oksydacyjnego.
Wolne rodniki powstają w procesach metabolicznych i tego zjawiska nie da się uniknąć. Przyczyny stresu oksydacyjnego często wynikają z niezdrowego trybu życia. Syntezie wolnych rodników sprzyja spożywanie produktów wysoko przetworzonych o wysokiej zawartości tłuszczów trans i cukrów prostych. Te reaktywne cząstki w dużych ilościach obserwuje się także u osób, które borykają się z przewlekłym napięciem nerwowym np. związanym z niepewną sytuacją na rynku pracy. Ponadto stresowi oksydacyjnemu sprzyja niedostateczna ilość snu, nadużywanie alkoholu i sięganie po papierosy. Wolne rodniki powstają w dużych ilościach u osób, które przebywają w zanieczyszczonym środowisku oraz pracują z silnymi chemikaliami. Choć wysiłek fizyczny wspiera walkę z tymi reaktywnymi cząstkami, to może stymulować ich syntezę, gdy jest zbyt intensywny i przeciążający organizm. Rozpatrując przyczyny stresu oksydacyjnego, należy odnieść się również do nadmiernej ekspozycji skóry na promienie UV. Powstawaniu wolnych rodników sprzyjają niektóre leki, w tym antydepresanty, tabletki antykoncepcyjne i antykoagulanty.
Stres oksydacyjny wywiera negatywny wpływ na organizm. Sprzyja wielu chorobom, w tym nowotworom i schorzeniom neurodegeneracyjnym. Wiele osób zastanawia się, jak uniknąć stresu oksydacyjnego i zmniejszyć ryzyko wystąpienia ww. przypadłości. Kluczową rolę odgrywa niwelowanie napięcia nerwowego. Nie zawsze udaje się go uniknąć, gdyż człowiek każdego dnia zmaga się z wieloma trudnościami, w tym galopującą inflacją i problemami w pracy. Psycholodzy zachęcają do tego, aby nauczyć się rozładowywać stres. Pomóc może w tym regularna aktywność fizyczna, rozmowa z przyjacielem, przebywanie na łonie natury, przeczytanie dobrej książki czy odprężający masaż. Dużą popularnością cieszą się także techniki mindfulness. W niektórych przypadkach warto skorzystać z profesjonalnego wsparcia psychologicznego.
Stres oksydacyjny powstaje wówczas, gdy w organizmie brakuje przeciwutleniaczy. Te jednak można dostarczyć z zewnątrz, sięgając po świeże owoce, warzywa, zioła i naturalne przyprawy. Do produktów najbardziej zasobnych w antyoksydanty należą warzywa i owoce o fioletowym, czerwonym oraz pomarańczowym zabarwieniu. Warto sięgnąć także po rozmaryn, kozieradkę, kurkumę czy imbir. Najwięcej przeciwutleniaczy posiadają surowe warzywa i owoce, obróbka termiczna obniża ich zawartość. Czasem jest konieczna, ale lepiej wybrać gotowanie aniżeli smażenie, które często przyczynia się do powstawania tłuszczów trans.
Aby uniknąć stresu oksydacyjnego, warto rozważyć zakup oczyszczacza powietrza, zwłaszcza gdy mieszka się w dużym mieście borykającym się ze smogiem. Jesienią i zimą na jogging lepiej wybrać się do lasu niż do pobliskiego parku, do którego dociera dym z kominów.
Objawy stresu oksydacyjnego należą do mało specyficznych, dlatego bardzo łatwo można je pomylić ze zmęczeniem, infekcją, alergią, niestrawnością czy kontuzją. Osoby, u których dochodzi do zachwiania równowagi między utleniaczami a przeciwutleniaczami, borykają się z:
Stres oksydacyjny przyczynia się do uszkodzenia makromolekuł komórkowych, co sprzyja wystąpieniu wielu chorób. Zmiany w DNA mogą prowadzić do rozwoju nowotworów. Istnieje duża zależność między czerniakiem a ekspozycją na promienie UV. Osoby, które preferują kąpiele słoneczne, nie tylko szybciej się starzeją, ale też częściej zmagają się z rakiem skóry. Pod wpływem promieni UV powstają bowiem wolne rodniki. Ponadto te reaktywne cząstki mogą uszkadzać neurony, prowadząc do chorób neurodegeneracyjnych takich jak choroba Alzheimera i choroba Parkinsona. Stres oksydacyjny wymienia się również wśród przyczyn wystąpienia udaru mózgu, miażdżycy, choroby wieńcowej, zakrzepów, stwardnienia rozsianego i niepłodności.
Wiele chorób powstaje wskutek zachwiania równowagi między utleniaczami a przeciwutleniaczami. Osoby, które pragną ich uniknąć, zastanawiają się, jak leczyć stres oksydacyjny. Na szczęście można mu przeciwdziałać, stawiając na dietę zasobną w antyoksydanty. Zaleca się spożywanie świeżych owoców i warzyw, głównie czerwonych, fioletowych oraz pomarańczowych. Niezwykle ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Profilaktyka stresu oksydacyjnego opiera się również na rezygnacji z używek, w tym tytoniu i alkoholu. Warto postawić na regularną aktywność fizyczną, ta jednak nie może nadmiernie forsować organizmu.
W miarę możliwości należy niwelować stres emocjonalny i go unikać. Inflacja, problemy w pracy, niepewność jutra – wszystko to wpływa negatywnie na samopoczucie człowieka i jego stan zdrowia. Na pewne rzeczy nie ma się wpływu, dlatego psycholodzy zalecają, aby nie koncentrować na nich swojej uwagi, gdyż to niczego nie zmieni. Pomocne mogą okazać się natomiast techniki relaksacji i mindfulness.
Nic nie zastąpi zbilansowanej diety i zdrowego trybu życia, niemniej suplementy na stres oksydacyjny mogą wspomóc organizm w walce z wolnymi rodnikami. W ostatnich latach dużą popularnością cieszą się adaptogeny. Ten termin został stworzony przez radzieckich naukowców, którzy mieli za zadanie znaleźć substancje zapewniające człowiekowi większą wytrzymałość. Poszukując ich, przebadali kilka tysięcy gatunków roślin zielarskich, z czego zaledwie kilkanaście zapewniało lepsze przystosowanie się do niekorzystnych warunków zewnętrznych. Określili je mianem adaptogenów i zaczęli wykorzystywać ich potencjał, podając je swoim sportowcom przygotowującym się do olimpiady. Rośliny te uchodzą za bezpieczne, gdyż botanicy stosują ściśle określone kryteria klasyfikacyjne. Do adaptogenów można zaliczyć jedynie nietoksyczne gatunki, które pozwalają ssakom lepiej radzić sobie w sytuacjach stresowych, zapewniając im homeostazę. Powyższe kryteria spełnia ashwagandha, która działa wyciszająco i ułatwia zasypianie. Witania ospała wspomaga utrzymanie optymalnego poziomu kortyzolu w organizmie. W rezultacie człowiek nie zmaga się z nadmiernym pobudzeniem i negatywnymi skutkami wywoływanymi przez hormon stresu. Gdy przez dłuższy czas jego stężenie we krwi jest wysokie, pojawiają się problemy z zasypianiem, zapamiętywaniem, koncentracją oraz przewlekłe stany zapalne. Warto stosować suplementy na stres, ashwagandha zasługuje na uwagę, gdyż nie tylko niweluje napięcie nerwowe, ale też dostarcza antyoksydanty. Witania ospała wspiera przywrócenie stanu wewnętrznej równowagi. Należy ją traktować jako uzupełnienie zbilansowanej diety i zdrowego stylu życia.
Dieta obfitująca w cukry proste i tłuszcze trans może wzmagać stres oksydacyjny. Aby mu zapobiec, należy zrezygnować ze słodyczy, słonych przekąsek, fast foodów i wyrobów garmażeryjnych. Dieta na stres oksydacyjny dostarcza przeciwutleniacze, które neutralizują wolne rodniki. Aby wesprzeć ten proces, warto włączyć do swojego menu więcej świeżych owoców i warzyw. Szczególnie zasobne w antyoksydanty są te o fioletowym, czerwonym i pomarańczowym zabarwieniu. Rekomenduje się spożywanie produktów takich jak:
W przeciwdziałaniu stresowi oksydacyjnemu bardzo dobre rezultaty przynosi dieta wegetariańska, dieta DASH oraz dieta śródziemnomorska.
Zachwianie równowagi między utleniaczami a przeciwutleniaczami daje mało specyficzne objawy. Bóle głowy, ogólne zmęczenie czy trudności z koncentracją łatwo można pomylić ze zwykłym zmęczeniem czy depresją sezonową. Zbadanie stresu oksydacyjnego w organizmie może być trudne do wykonania, gdyż nie ma aparatury i badań krwi, które jednoznacznie wskażą ilość wolnych rodników i antyoksydantów w organizmie. Warto wykonywać regularną morfologię krwi i sprawdzać, czy w naszej diecie nie brakuje ważnych składników odżywczych. Jeśli chcemy mieć pewność, że dostarczamy do organizmu wystarczającą ilość antyoksydantów, warto nie tylko włączyć więcej owoców i warzyw do codziennej diety, ale też rozważyć suplementację cennych składników roślinnych, na przykład ashwagandhy.
Bibliografia:
Materiał ma charakter edukacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej.
Materiał opisuje substancje i ich możliwe zastosowania na podstawie ogólnodostępnych publikacji, badań i materiałów znalezionych w internecie, prasie oraz książkach. Materiał nie jest opisem suplementu diety ani żadnego innego produktu zawierającego w/w składniki.
W przypadku stosowania suplementów diety pamiętaj, by nie przekraczać zalecanej dziennej porcji,i że nie mogą być one stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Pamiętaj, że bardzo ważny i zalecany jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia.
Każdy suplement diety przechowuj w miejscu niedostępnym dla małych dzieci.
Zapisz się na nasz newsletter i pobierz bezpłatnego e-booka, z którego dowiesz się, jak w prosty sposób możesz wesprzeć swoje zdrowie i Twoich bliskich!