Olej MCT – jakie są jego właściwości i najlepsze źródła?

W ostatnim czasie obserwuje się wzrost popularności olejów MCT. Na tę zagadkową nazwę możemy natknąć się w wielu miejscach – na stronach internetowych poświęconych aktywnemu stylowi życia, w publikacjach o zdrowym odżywianiu, a nawet na opakowaniach suplementów diety. Czy wiesz, czym są tłuszcze MCT i dlaczego to właśnie olej z kokosa jest ich najlepszym źródłem pokarmowym?

O tłuszczach słów kilka, czyli dlaczego warto zadbać o odpowiednie ich spożycie

Tłuszcze stanowią ważny element codziennej diety każdego z nas. W naszej świadomości na dobre zagościł podział tłuszczów na zdrowe i na te, których powinniśmy unikać. Bez wahania potrafimy wymienić kwasy tłuszczowe korzystnie wpływające na nasze zdrowie i wskazać ich źródła pokarmowe. Lekarze nieustannie zachęcają do spożywania kwasów tłuszczowych takich jak Omega-3 i Omega-6, aby na co dzień cieszyć się dobrym samopoczuciem. Odpowiednia podaż tłuszczów jest niezwykle ważna, ponieważ wpływają one na prawidłowego funkcjonowanie całego organizmu.

Jaką rolę tłuszcze pełnią w organizmie

Tłuszcze to związki chemiczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Choć dietetycy nieustannie podkreślają, że ich nadmiar wpływa niekorzystnie na stan zdrowia, to mimo wszystko nie jesteśmy w stanie obejść się bez nich.

Kwasy tłuszczowe pełnią następujące istotne funkcje:

• są źródłem energii,
• stanowią budulec błon komórkowych,
• regulują pracę żołądka,
• tłuszcz podskórny zapewnia termoizolację,
• wpływają na funkcjonowanie układu krążenia,
• zwiększają przyswajalność witamin A, D, E i K.

Rodzaje kwasów tłuszczowych i ich źródła

Żeby lepiej zrozumieć, czym są tłuszcze MCT i dlaczego wyróżniają się na tle innych kwasów tłuszczowych, dobrze jest przypomnieć sobie najważniejsze informacje o tłuszczach.

Kwasy tłuszczowe dzielimy na:

• kwasy nienasycone – wśród nich wyróżniamy jednonienasycone kwasy tłuszczowe i wielonienasycone kwasy tłuszczowe (kwasy OMEGA-6 i kwasy OMEGA-3).
  Ich źródłem są oleje roślinne, nasiona, orzechy, a także ryby i tran.
• kwasy nasycone – wśród nich wyróżniamy kwas palmitynowy, stearynowy, mirystynowy i laurynowy.
  Znajdziemy je w produktach takich jak: mięso, mleko i jego przetwory, tłuszcz kokosowy i olej palmowy.

Kwasy tłuszczowe można podzielić także ze względu na długość ich łańcucha węglowego. Poszczególne kwasy tłuszczowe różnią się między sobą liczbą atomów węgla w cząsteczce. Na tej podstawie wyróżniamy:

• krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – zawierają od 1 do 6 atomów węgla,
• średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe – zawierają od 8 do 10 atomów węgla,
• długołańcuchowe kwasy tłuszczowe- zawierają 12 i więcej atomów węgla.

Czym są tłuszcze MCT?

Skrót MCT oznacza średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (z ang. medium chain triglycerides). Tłuszcze MCT wyróżniają się unikalnym procesem ich trawienia i wchłaniania. Są wchłaniane bezpośrednio z komórek nabłonka jelitowego, a następnie transportowane żyłą wrotną prosto do wątroby. Trawienie tłuszczów MCT nie wymaga obecności lipazy i żółci, dlatego cały proces przebiega szybciej.

Źródła średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych – gdzie znajduje się najwięcej tłuszczów MCT?

Do głównych źródeł tłuszczów MCT zaliczamy nabiał, olej kokosowy oraz olej palmowy. Olej z kokosa uznawany jest za najlepsze źródło średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Tłuszcz MCT stanowi ponad 60% jego wartości odżywczych. Nieco mniej (poniżej 50%) znajduje się w oleju palmowym. Olej z palmy oleistej jest jednak uznawany za gorsze źródło, ponieważ badania wskazują na niekorzystny wpływ tłuszczu palmowego na zdrowie. Natomiast w nabiale znajduje się stosunkowo niewiele tłuszczów MCT (około 10% procent).

Zalety stosowania oleju MCT z kokosa

Olej MCT z kokosa znalazł zastosowanie w wielu dziedzinach życia. Stosują go osoby aktywne fizycznie, osoby dbające o linię, pracownicy umysłowi, a także pacjenci. Warto bliżej przyjrzeć się prozdrowotnym właściwościom oleju MCT z kokosa.

Dlaczego olej MCT z kokosa cieszy się tak dużą popularnością wśród osób aktywnych fizycznie?

• Szybko dostarcza do organizmu pokaźną dawkę energii, która utrzymuje się przez dłuższy czas na tym samym poziomie.

  Posiłek z olejem MCT z kokosa przed treningiem jest dobrą alternatywą dla przekąski składającej się głównie z węglowodanów prostych. Wynika to z tego, że tłuszcze MCT znacznie podnoszą poziom energii w organizmie, ale po ich spożyciu nie występuje charakterystyczny jej spadek jak w przypadku węglowodanów. Osoby trenujące często podkreślają tę różnice – po węglowodanowym posiłku odczuwają przypływ energii, jednak po pewnym czasie następuję jej gwałtowny spadek. Pojawia się wtedy charakterystyczne uczucie znużenia, a nawet senność. Wpływa to niekorzystnie na przebieg treningu. Spożycie posiłku bogatego w olej MCT z kokosa nie powoduje takich gwałtownych wahań.

• Tłuszcze MCT mogą być stosowane przez osoby dbające o linię 

  Unikalny proces trawienia i wchłaniania tłuszczów MCT sprawia, że są szybko przekształcane w energię i wykorzystywane przez organizm. Spożywane w rozsądnej ilości, nie powodują przyrostu tkanki tłuszczowej. Wyniki badań pokazują, że oleje MCT mogą mieć wręcz korzystny wpływ na proces redukcji masy ciała. Naukowcy z Japonii przeprowadzili badanie mające na celu sprawdzenie wpływu tłuszczów MCT na wagę i ilość tkanki tłuszczowej. W badaniu wzięło udział 85 mężczyzn i 15 kobiet. Uczestników podzielono na dwie grupy – każda z nich przez 12 tygodni spożywała określoną ilość tłuszczów MCT i LCT (długołańcuchowych kwasów tłuszczowych). Na podstawie pomiarów wagi i ilości tkanki tłuszczowej w organizmie badanych, naukowcy wykazali, że spożycie tłuszczów MCT nie spowodowało zwiększenia masy ciała. Co więcej, w obu grupach zaobserwowano spadek wagi, jednak był on istotnie większy w grupie przyjmującej tłuszcze MCT. Pomiary tkanki tłuszczowej wykazały, że u osób badanych zmniejszyła się także ilość tkanki tłuszczowej.

• Długotrwałe uczucie sytości

  Posiłek na bazie oleju MCT z kokosa zapewnia uczucie sytości na dłużej, dzięki czemu organizm ma znacznie więcej siły na intensywny, długi trening. Badania pokazują, że spożycie śniadania zawierającego olej MCT zapewnia sytość jeszcze przez następne 3 godziny.

Olej MCT w przebiegu leczenia schorzeń układu trawiennego

Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (MCT) znajdują zastosowanie także w przebiegu leczenia schorzeń związanych z układem pokarmowym. Są znacznie lepiej przyswajalne niż tłuszcze o długiej budowie łańcucha.

Oleje MCT często stosowane są w dietach przemysłowych jako składnik doustnych suplementów pokarmowych. Są bezpieczne nawet dla pacjentów z nieswoistymi zapalnymi chorobami jelit. Wynika to z tego, że tłuszcze MCT są wchłaniane do naczyń krwionośnych wątroby prosto z przewodu pokarmowego. Oznacza to, że trawienie tego rodzaju tłuszczów przebiega z wyłączeniem jelit, dzięki czemu posiłki zawierające tłuszcze MCT są bezpieczne dla pacjentów z wszelkiego rodzaju zaburzeniami trawienia i wchłaniania tłuszczów.

Tłuszcze MCT są bezpieczne dla dzieci, w tym także dla niemowląt. Preparaty wzbogacone o średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe stosuje się chociażby we wstępnej fazie leczenia alergii pokarmowych u niemowląt, w szczególności gdy przebiega ona wraz z zaburzeniem wchłaniania jelitowego.

Preparaty zawierające olej MCT są odpowiednie także dla pacjentów onkologicznych, szczególnie tych z nowotworami jelita grubego i cienkiego. Często są podawane osobom osłabionym i niedożywionym w formie doustnych suplementów pokarmowych.

Bakteriobójcze i przeciwgrzybicze właściwości oleju MCT

Badania nad olejem MCT z kokosa przyniosły kolejne pozytywne wnioski. Naukowcy wykazali, że może on wspomagać walkę ze szkodliwymi dla zdrowia bakteriami i grzybami. W przeprowadzonych eksperymentach zaobserwowano, że olej kokosowy redukuje ilość grzybów Candida albicans aż o 25%, ogranicza również rozwój bakterii Clostridium difficile.

Za bakteriobójcze i grzybobójcze właściwości oleju kokosowego odpowiadają zawarte w nim kwasy: kwas kaprylowy, dekanowy i kwas laurynowy.

Wnioski z przeprowadzonych analiz brzmią obiecująco i skłaniają naukowców do dalszych badań w tym kierunku.

Olej MCT z kokosa – jaką rolę pełni w suplementach diety?

Coraz częściej można dostrzec olej MCT z kokosa w składzie różnych preparatów witaminowych. Dlaczego producenci suplementów diety tak chętnie stosują go w swoich produktach? Wynika to z następujących kwestii:

• Olej MCT z kokosa to tłuszcz, który z powodzeniem można stosować w suplementach diety w kroplach

  Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli witaminy A, D, E i K, są w pełni przyswajalne dopiero w obecności tłuszczu. Producenci suplementów diety często dodają tłuszcze takie jak olej z kokosa lub oliwa z oliwek, aby ich preparaty witaminowe mogły być spożywane niezależnie od posiłku.

• Olej MCT z kokosa stosowanych w suplementach wyróżnia się neutralnym smakiem i zapachem.

  To doskonała alternatywa dla tych, którzy nie przepadają za smakiem innych tłuszczów stosowanych w witaminach w kroplach.

Bulletproof coffee – ulubiony napój osób na diecie ketogenicznej

Dieta ketogeniczna to dieta, w której ogranicza się spożycie węglowodanów na rzecz tłuszczów. Osoby stosujące ją podkreślają, że ten sposób odżywiania dobrze działa na ich samopoczucie i wydajność. Olej MCT z kokosa jest często stosowany w diecie wysokotłuszczowej jako dodatek do wielu potraw i napojów. Bardzo popularna stała się tzw. kuloodporna kawa (bulletproof coffee), od której osoby na diecie ketogenicznej zaczynają każdy poranek. Jej miłośnicy cenią ją jako źródło energii i długotrwałej sytości – wielu z nich zjada pierwszy posiłek dopiero kilka godzin po wypiciu kuloodpornej kawy.

Bulletproof coffee z łatwością można przyrządzić w domowym zaciszu. Warto podkreślić, że nie jest to napój zarezerwowany jedynie dla osób na diecie ketogenicznej. Każdy może spróbować kuloodpornej kawy i przekonać się, jak ona wpłynie na poziom energii i koncentracji.

Oto prosty przepis:

1. Zaparz kubek ulubionej kawy.
   Najlepsze będą świeżo zmielone ziarna kawy, ponieważ zawierają najwięcej cennych składników odżywczych. W dalszej części przepisu potrzebna będzie kawa bez fusów, dlatego najwygodniej będzie, jeśli zaparzysz ją w ekspresie do kawy albo w zaparzaczu do kawy.
2. Zaparzoną kawę przelej do blendera kielichowego albo do wysokiego naczynia, jeśli używasz blendera ręcznego.
3. Dodaj 1 łyżkę oleju MCT z kokosa, 1-2 łyżki masła klarowanego i zblenduj.
4. Jeśli masz chęć, dodaj przyprawy. Miłośnicy kuloodpornej kawy urozmaicają ją kardamonem i cynamonem.

Bibliografia

1. Iwańczak F.,Diety eliminacyjne w leczeniu alergii pokarmowej u niemowląt. Nowa Pediatria 2002, 3: 119-121.
2. Ciok J., Żywienie w patogenezie i leczeniu nieswoistych zapalnych chorób jelit.  Nowa Medycyna 1999, 10.
3. Laskowska J.,Leczenie żywieniowe u dzieci, Nowa Pediatria 2007, 3: s. 60-62.
4. Kinsella R, Maher T., Clegg M.E.,Coconut oil has less satiating properties than medium chain triglyceride oil, Physiology & Behavior 2017, 179: s. 422-426.
5. Tsuji H.,Kasai M., Dietary Medium-Chain Triacylglycerols Suppress Accumulation of Body Fat in a Double-Blind, Controlled Trial in Healthy Men and Women, The Journal of Nutrition 2001, 131: s. 2853–2859.
6. Shilling M., Laurie M., Rubin E., Visitacion M.P., Haller N.A., Grey S.F., Woolverton Ch. J.,Antimicrobial effects of virgin coconut oil and its medium-chain fatty acids on Clostridium difficile, Journal of medicinal food, 2013, Dec. 16(12): s.1079-85.