Zielona herbata – zmiatacz wolnych rodników. Jakie ma właściwości i na co pomaga?

Zielona herbata – najważniejsze informacje

Zielona herbata to napar z camellia sinensis, wiecznie zielonego krzewu z rodziny kameliowatych. Zieloną herbatę przygotowuje się z liści i pąków. Świeże liście pozostawia się do zwiędnięcia, a następnie podgrzewa i suszy w wysokiej temperaturze, dzięki czemu zyskują zielony kolor. Zielona herbata nie jest poddawana procesowi fermentacji, dlatego zachowuje większość prozdrowotnych właściwości.

Zielona herbata – zastosowanie

Zielona herbata jest szeroko stosowana w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej od tysięcy lat ze względu na jej wszechstronne walory prozdrowotne. Już w starożytności stosowano ją jako lekarstwo:

• na infekcje i gorączkę,
• w celu zwiększenia jasności umysłu,
• dla wspierania zdrowia serca, nerek i wątroby,
• jako profilaktyka przed chorobami układu krążenia,
• celem usuwania nagromadzonych toksyn w organizmie.

Współcześnie, jej regularne spożywanie zostało powiązane przez naukowców ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia kilku chorób.

Co zawiera zielona herbata?

Zielona herbata zawiera w sobie wiele cennych składników:

• polifenole (30% suchej masy),
• katechiny,
• garbniki,
• teina,
• fluor,
• glin.

Najważniejsze w zielonej herbacie są katechiny z grupy polifenoli, które mają właściwości antyoksydacyjne. Najbardziej znaną i najobficiej występującą katechiną w zielonej herbacie jest 3-galusan epigalokatechiny (EGCG), który według badań naukowych może mieć wpływ na poprawę różnych stanów zdrowia.

Wśród flawonoidów występujących w zielonej herbacie warto wyróżnić flawanole. W liściach zielonej herbaty jest ich aż 420 mg/l, a to znacząco więcej, niż np. w herbacie czarnej (250 mg/l). Zielona herbata wykazuje silniejsze właściwości przeciwutleniające.

Zielona herbata – właściwości

Zielona herbata posiada właściwości antyoksydacyjne i może wspierać funkcjonowanie wielu układów i narządów naszego organizmu. Przeczytaj, co sugerują badania naukowe i dlaczego warto rozważyć picie herbaty. Pamiętaj, że samo picie zielonego napoju nie leczy chorób i nie zastępuje leczenia, może stanowić jedynie naturalne wsparcie terapii niektórych dolegliwości.

Właściwości antyoksydacyjne

Za właściwości przeciwutleniające odpowiadają polifenole (głównie katechiny) zawarte w zielonej herbacie. Wspierają zdrowie układu sercowo-naczyniowego, układu nerwowego i mózgu oraz zdrowie oczu. Chronią przed działaniem wolnych rodników, które przyspieszają procesy starzenia organizmu i zwiększają szansę na rozwój niektórych chorób.

Antyoksydanty, takie jak te w zielonej herbacie, to grupa związków chemicznych, których zadaniem jest chronić organizm przed szkodliwym stresem oksydacyjnym. Jego przyczyną jest nadmierna produkcja wolnych rodników i zaburzenia równowagi pomiędzy ich wytwarzaniem a neutralizacją.

Właściwości neuroprotekcyjne

Picie zielonej herbaty może korzystnie wpływać na funkcje poznawcze, nastrój i funkcjonowanie mózgu, prawdopodobnie dzięki związkom takim jak kofeina i L–teanina. Picie zielonej herbaty wiąże się z mniejszym o 64% prawdopodobieństwem upośledzenia funkcji poznawczych u osób dorosłych w średnim i starszym wieku.

Właściwości zdrowotne dla układu sercowo–naczyniowego

Picie naparu z zielonej herbaty może korzystnie wpływać na układ krążenia i zapobiegać rozwojowi chorób sercowo–naczyniowych. Zielona herbata m.in. obniża ryzyko zawału, przeciwdziała odkładaniu się złogów na ścianach naczyń krwionośnych, obniża poziom cukru we krwi i wspomaga redukować tkankę tłuszczową. Zmniejsza agregację płytek krwi, więc może obniżać ryzyko chorób serca, udaru mózgu, zakrzepicy, choroby wieńcowej. Działa także hipotensyjnie, obniżając skurczowe oraz rozkurczowe ciśnienie krwi.

Zielona herbata obniża generację cholesterolu LDL, co sprzyja zmniejszeniu tempa rozwoju zmian miażdżycowych. Natomiast EGCG może zmniejszać lub zwiększać agregację płytek.

Właściwości przeciwdrobnoustrojowe

Związki zawarte w zielonej herbacie wykazują działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Bakterie wrażliwe na działanie polifenoli zawartych w zielonej herbacie to m.in. Helicobacter Pylori, Gronkowiec Złocisty czy Clostridia. Jej właściwości przeciwwirusowe działają na HSV (wirusa opryszczki pospolitej), wirusa zapalenia wątroby typu C i B. Hamuje także rozwój grzybów z rodzaju Candidia.

Co ciekawe, amerykańskie FDA (Agencja Żywności i Leków) zezwala na przepisywanie maści z zieloną herbatą, aby leczyć kłykciny kończyste (spowodowane przez wirus HPV).

Właściwości przeciwpróchnicze

Zawarte w zielonej herbacie katechiny posiadają właściwości przeciwpróchnicze, a EGCG wykazuje właściwości antybakteryjne i zmniejsza patogenność bakterii. Składniki te wpływają bezpośrednio na bakterie wywołujące próchnicę i zapobiegają przyleganiu bakterii do zębów.

Natomiast polifenole z zielonej herbaty ograniczają nieprzyjemny zapach z ust (halitozę) poprzez hamowanie powstawania związków siarkowych wskutek ograniczania działania bakterii odpowiedzialnych za nieświeży oddech. Niestety, większość badań na ten temat nie dotyczyła ludzi. Wyniki są obiecujące, jednak potrzebne są dalsze badania kliniczne.

Odchudzające właściwości zielonej herbaty

Wiele badań sugeruje, że stosowanie ekstraktu lub naparu z zielonej herbaty może pomóc przy redukcji tkanki tłuszczowej, odchudzaniu i prawidłowej przemiany materii. Kilka badań klinicznych wykazało, że u niektórych osób picie zielonej herbaty może zmniejszać obwód bioder i talii oraz zmniejszać ilość tkanki tłuszczowej w przeciwieństwie do osób, które jej nie piją.

Przegląd 59 badań z 2023 roku wykazał, że zielona herbata może sprzyjać niewielkiej redukcji masy ciała w porównaniu z placebo lub wodą. Efekt ten był bardziej wyraźny u zdrowych osób i osiągał średnią różnicę -3,31 kg. Inne napoje (czarna herbata, kawa) nie miały takiego efektu. Pamiętaj, że zielona herbata stanowi wsparcie odchudzania, a samo picie naparu bez diety redukcyjnej nie przyniesie efektów.

Zielona herbata a mikrobiom jelitowy

Substancje zawarte w naparze z zielonej herbaty (głównie EGCG – Galusan epigallokatechiny) mogą wspierać nasz mikrobiom jelitowy. Badania in vitro wykazały, że EGCG miał korzystny wpływ na podwyższenie poziomu ważnych bakterii Lactobacillus i Bifidobacterii. Te bakterie wspomagają proces trawienia pokarmu i wchłaniania zawartych w nim substancji odżywczych. Ponadto badania wykazały, że patogenne bakterie Fusobacterium varium, Bilophila i Enterobacteriaceae zostały zahamowane.

Czy picie zielonej herbaty wpływa na długowieczność?

Zielona herbata dostarcza organizmowi związków o silnym działaniu antyoksydacyjnym, co może opóźnić procesy starzenia i zmniejszać ryzyko pojawienia się niektórych chorób. Ponadto zielona herbata wspiera układ immunologiczny, ponieważ polifenole wspomagają produkcję komórek odpornościowych. Badanie przeprowadzone na populacji kobiet w Japonii wykazało, że te, które regularnie piły zieloną herbatę, miały niższy współczynnik śmiertelności niż kobiety jej niespożywające.

Zielona herbata – właściwości przeciwnowotworowe?

Naukowcy nieustannie sprawdzają, czy zielona herbata może być naturalnym sposobem w profilaktyce antynowotworowej. Dotychczasowe wyniki są niespójne i mieszane, a korzystne wyniki obserwuje się na modelu zwierzęcym.

Przegląd badań z 2020 roku powiązał picie zielonej herbaty ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania na niektóre rodzaje raka, takie jak rak płuc, jajnika czy żołądka. Nie ma jednak zgody co do przeciwnowotworowych właściwości zielonej herbaty w kontekście rozwoju nowotworu jelita grubego. Warto wyraźnie zaznaczyć, że poza piciem zielonej herbaty istnieją także inne czynniki, które decydują o tym, czy rak się rozwinie, czy nie.

Należy jednak pamiętać, aby uważać na teinę (odpowiednik kofeiny w zielonej herbacie) i nie pić jej nadmiernych ilości oraz unikać spożywania w godzinach popołudniowych.

Herbata zielona w kosmetykach

Analiza polskich naukowców (Koch et al. 2019) dotycząca stosowania ekstraktu z herbaty w kosmetykach wykazała, że roztwory zawierające ekstrakty z zielonej herbaty wspomagały reakcje przeciwzapalne po miejscowym zastosowaniu miejscowym. Autorzy stwierdzili również, że poprawiło się mikrokrążenie skóry w dotkniętych stanem zapalnym obszarach. W przemyśle kosmetycznym kupisz różne preparaty z ekstraktem z zielonej herbaty które wspierają kondycję skóry, cery czy włosów.

Ekstrakt z zielonej herbaty jest popularnym składnikiem kosmetyków do pielęgnacji twarzy, ciała czy włosów. Poprawia mikrokrążenie, działa antyseptycznie i ściągająco, zmniejsza nadmierną aktywność gruczołów łojowych i ogranicza wydzielanie sebum.

Jak parzyć zieloną herbatę?

Warto pić zieloną herbatę i wiedzieć, jak zrobić to level expert.

• Jaką zieloną herbatę kupić? Istnieje kilka rodzajów herbaty zielonej, które warto rozważyć, np. najszlachetniejsza Sencha, intensywna Green Spiral Tea czy Jade Jasmin Perals z posmakiem jaśminu. Warto poczytać o ich charakterystykach i jak jest opisywany smak naparu. Można kupować kilka rodzajów na wagę i na bieżąco je porównywać.
• Gdzie kupić dobrą zieloną herbatę? Warto kupić liściastą zieloną herbatę na wagę. W specjalistycznych sklepach szukaj herbat, które posiadają pełną informację o kraju, regionie, plantacji.
• W jakiej temperaturze parzyć zieloną herbatę? Herbata zielona lubi gdy temperatura wody znajduje się przedziale 60–90℃. Zalanie zielonej herbaty wrzątkiem powoduje utratę aromatu i gorzki posmak. Efekt ten, psujący niektórym walory smakowe, pojawia się dlatego, że naturalne cukry odpowiadające za słodycz zielonej herbaty rozpuszczają się w temperaturze niższej niż polifenole, które są odpowiedzialne za gorycz.
• Jak długo parzyć zieloną herbatę? Herbatę zieloną parzymy średnio 1–3 minut, w zależności od wielkości liści (im drobniejsze listki, tym krócej parzymy) i oczekiwanego efektu działania. Jeśli zależy nam, aby zielona herbata nas pobudzała – parzenie powinno trwać 1–3 minuty, a jeśli liczymy na relaks to 4–6 minut. Dłuższe parzenie sprawia, że możemy wyciągnąć z zielonej herbaty więcej cennych antyoksydantów.
• Ile razy można parzyć zieloną herbatę z tych samych liści? Te same liście herbaty parzymy kilkukrotnie, a niektórzy uznają, że najlepszy jest napar z trzeciego parzenia.
• Ile pić zielonej herbaty? Zielona herbata nadaje się do regularnego picia, ale nie należy pić więcej niż 3 filiżanki dziennie.

Picie zielonej herbaty – przeciwwskazania

Przeciwwskazania do picia zielonej herbaty to:

• ciąża (należy skonsultować się z lekarzem),
• choroby układu krążenia (nadciśnienie, arytmia),
• choroby motoryki jelit, swoiste zapalenia jelit, wrzody, refluks,
• stosowanie leków stymulujących układ nerwowy, leków stosowanych w chorobach układu sercowo-naczyniowego, leków
• przeciwastmatycznych, leków przeciwdepresyjnych z grupy IMAO, estrogenów, antybiotyków.

Zielona herbata może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami (np. nasilając skutki uboczne) lub niekorzystnie wpływa na działanie leków (np. obniżając ich skuteczność).

Nadmierne picie zielonej herbaty ma negatywny wpływ na wchłanianie żelaza oraz kwasu foliowego i przyczynia się do wypłukiwania wapnia.

Skutki uboczne

Nadmierne spożywanie zielonej herbaty może prowadzić do:

• problemów żołądkowych (ból brzucha, niestrawność, zgaga, nudności, wymioty, biegunka),
• zaburzeń snu (problem z zaśnięciem, pogorszenie jakości snu, bezsenność),
• drżenia rąk, nadpobudliwości,
• interakcji z lekami.