Trądzik pospolity – przyczyny, objawy i leczenie

Choroby skóry potrafią być bardzo uciążliwe i niełatwe do wyleczenia. Trądzik pospolity to choroba przewlekła, która w cięższych formach może wpłynąć nawet na samopoczucie i pewność siebie. Dlatego warto jak najszybciej wprowadzić odpowiednie leczenie oraz działać wielokierunkowo.

Trądzik pospolity – co to jest? Charakterystyka choroby

Trądzik pospolity to jedna z najczęstszych chorób dermatologicznych. Charakteryzuje się występowaniem zmian skórnych, zwykle na twarzy, plecach i klatce piersiowej. Schorzenie to związane jest głównie z nadprodukcją łoju i dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Szczyt zachorowań na trądzik pospolity przypada na 14-17 r.ż. u kobiet i 16-19 r.ż. u mężczyzn. To nie znaczy, że choroba ta nie występuje u osób dorosłych.

Trądzik pospolity – jakie są przyczyny?

Podłożem występowania trądziku pospolitego są zaburzenia wydzielania łoju, spowodowane różnymi   czynnikami. Kiedy wydzielanie łoju jest utrudnione, mogą powstawać zaskórniki. W przebiegu choroby powstają również wykwity grudkowo-krostkowe, a w cięższych przypadkach głębokie nacieki ropne i przetoki, które mogą pozostawiać po sobie blizny.

Do głównych przyczyn wystąpienia trądziku pospolitego należą:

• nadmierna aktywność gruczołów łojowych, która związana jest z zaburzeniami hormonalnymi, czynnikami genetycznymi czy stresem;
• zaburzenia w procesie rogowacenia przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych, prowadzące do zwężenia kanału łojowego, powstawania mikrozaskórników otwartych i zamkniętych;
• kolonizacja mieszków włosowych przez bakterie tlenowe w powierzchniowych częściach gruczołów i głębszych strukturach gruczołów łojowych.

Czynniki wywołujące trądzik pospolity

Jest wiele czynników, przyczyniających się do wystąpienia trądziku pospolitego. Należą do nich:

• zaburzenia hormonalne, zwłaszcza w okresie pokwitania;
• infekcje wywołane przez bakterie;
• proces komedogenezy, w wyniku którego dochodzi do zaczopowania ujść mieszków włosowych, przez co wydzielanie łoju jest utrudnione;

• uwarunkowanie genetyczne;
• przerost gruczołów łojowych i nadmierne wydzielanie łoju;
• stosowanie niektórych leków i kosmetyków, np. steroidów czy izoniazydu;
• nadmierne rogowacenie ujść przewodów jednostek włosowo-łojowych;
• długotrwały stres.

Trądzik pospolity – objawy choroby skóry

Początkowe objawy trądziku pospolitego obejmują zaskórniki otwarte, czyli czarne kropki, potocznie zwane wągrami oraz zaskórniki zamknięte, które przybierają postać drobnych, mało zauważalnych i wypukłych punktów.

Objawem trądziku pospolitego są także grudki i krostki, które są wypełnione płynem zapalnym oraz dobrze widoczne stany zapalne. Towarzyszy im obrzęk, zaczerwienienie i często silny ból.

Jak wygląda trądzik pospolity?

Trądzik pospolity może przybierać różne postacie, w zależności od rodzaju i nasilenia zmian skórnych. Wyróżniamy następujące postacie kliniczne trądziku:

1. Łagodne

• Zaskórnikowa, niezapalna – zmiany zlokalizowane są na twarzy, głównie w obrębie czoła i policzków. Występują zaskórniki otwarte i zamknięte.
• Grudkowa – w tej postaci oprócz zaskórników, występują także liczne grudki.
• Grudkowo-krostkowa, zapalna – to najczęściej występująca postać trądziku. Charakteryzuje się powstawaniem zaskórników i stanów zapalnych w postaci krost i grudek. Zmiany skórne występują na twarzy, ramionach, plecach oraz klatce piersiowej.

2. Ciężkie

• Ropowicza, guzkowo-cystowa, guzkowa – na początku pojawiją się liczne zaskórniki i guzki, które rozmiękają i przebijają na zewnątrz, wskutek czego powstają kanały i przetoki, z których może wydobywać się ropna lub ropno-krwista wydzielina.
• Skupiona – ta forma trądziku występuje dużo częściej u mężczyzn niż u kobiet. W jej przebiegu tworzą się torbiele i głębokie ropnie, które po zagojeniu mogą zostawiac blizny.
• Bliznowcowa – w jej przebiegu tworzą się przerosłe blizny.

Istnieją jeszcze inne rodzaje trądziku, takie jak trądzik kosmetyczny, polekowy, zawodowy czy niemowlęcy.

Trądzik pospolity a różowaty – różnice

Trądzik różowaty to przewlekłe, zapalne schorzenie skóry. Występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. W odróżnieniu od trądziku pospolitego zwykle pojawia się między 20 a 30 rokiem życia. Trądzik różowaty charakteryzuje się występowaniem rumienia na twarzy, głównie czoła, policzków i podbródka. W dalszych stadiach choroby mogą wystąpić także wykwity wtórne, takie jak grudki, krosty czy obrzęki. Przebieg choroby jest przewlekły, z okresami zaostrzeń i remisji.

Etiopatogeneza trądziku różowatego nie jest do końca znana. Rozwój choroby powodują m.in. zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego, który jest odpowiedzialny za regulacje naczyniową.

Czynniki zaostrzające trądzik różowaty to:

• zaburzenia miesiączkowania,
• choroby tarczycy,
• doustne leki antykoncepcyjne,
• bakterie, np. Helicobacter pylori,
• stres,
• nadpobudliwość nerwowa,
• czynniki fizyczne takie jak słońce czy suche powietrze,
• leki, np. rozszerzające naczynia krwionośne lub obniżające poziom cholesterolu,
• niektóre kosmetyki i środki zapachowe,
• produkty mleczne, ostre przyprawy, alkohol.

Trądzik pospolity – leczenie

Leczenie trądziku pospolitego zależy od stopnia nasilenia choroby oraz czynników takich jak wiek, płeć i choroby towarzyszące pacjenta. Ważne jest, aby podczas procesu leczenia działać na wielu płaszczyznach. Trzeba liczyć się również z tym, że proces ten może być długotrwały i wymagać cierpliwości i konsekwencji w działaniu.

Leczenie trądziku pospolitego może obejmować:

• leczenie miejscowe – specjalne maści, kremy, żele;
• leczenie doustne – antybiotyki, witaminy, suplementy;
• odpowiednią dietę;
• pielęgnację dostosowaną do stanu i rodzaju skóry;
• zabiegi kosmetyczne;
• fitoterapię.

Pierwszym krokiem, jaki warto podjąć jest wizyta u dermatologa, który oceni stan skóry i zaproponuje odpowiednie kroki w celu wyleczenia schorzenia.

Jakie leki i kosmetyki stosować na trądzik pospolity?

Jednym ze sposobów leczenia trądziku pospolitego jest farmakoterapia. Niektóre leki dostępne są w aptekach bez recepty, jednak pamiętaj, że warto najpierw skonsultować się z dermatologiem.

Nadtlenek benzoilu w stężeniu 4%, 5% i 10% w formie żelu to preparat często stosowany na różne postacie trądziku pospolitego. Środek ten ma działanie przeciwbakteryjne, złuszczające i odkażające.

Kolejnym środkiem stosowanym w procesie leczenia trądziku pospolitego jest krem lub żel z kwasem azelainowym w stężeniu 20%. Działa przeciwzapalnie, przeciwłojotokowo i przeciwbakteryjnie. Niweluje także przebarwienia pozapalne.

W leczeniu trądziku można wspomagać się również witaminami – pirydoksyną (witaminą B6) i ryboflawiną (witaminą B2), które pomagają regulować wydzielanie łoju i utrzymanie zdrowego stanu skóry.

W początkowych fazach choroby zalecane jest łączenie retinoidów (tretynoina, izotretynoina, adapalen) z preparatami przeciwbakteryjnymi. Skutkuje to poprawą funkcjonowania kanału mieszkowego, dzięki czemu wydzielanie łoju jest ułatwione.

Na trądzik pospolity często stosuje się antybiotyki, które mogą być doustne lub w postaci maści czy kremów.

Proces leczenia trądziku można wesprzeć odpowiednimi preparatami, bogatymi w składniki wspierające zdrowie skóry. Do takich składników należą:

• kolagen,
• witamina C,
• kwas hialuronowy,
• cynk,
• biotyna,
• witamina E.

Domowe sposoby na trądzik pospolity

Jak leczyć trądzik pospolity? Oprócz zalecanej przez dermatologa farmakoterapii, ważne są codzienne zdrowe nawyki, takie jak odpowiednia dieta, pielęgnacja skóry czy zachowanie higieny.

Pielęgnacja skóry 

W procesie leczenia trądziku pospolitego pielęgnacja jest bardzo ważnym elementem. Powinna być dostosowana do rodzaju cery i indywidualnych potrzeb pacjenta.

Do pielęgnacji cery z trądzikiem warto wybierać dobrej jakości, jak najbardziej naturalne preparaty. Wybieraj produkty o działaniu oczyszczającym, przeciwłojotokowym i przeciwzapalnym. Unikaj produktów, które mogłyby podrażnić skórę.

Pamiętaj, że skóra trądzikowa, nawet taka, która ma skłonności do nadmiernego wydzielania łoju, także potrzebuje odpowiedniego nawilżenia. Dlatego nie dopuszczaj do jej przesuszenia.

Fitoterapia w leczeniu trądziku pospolitego

W walce z trądzikiem warto wspomóc się dobroczynnymi właściwościami roślin. Do roślin, które z powodzeniem wykorzystywane są w terapii chorób skóry należą:

• aloes zwyczajny, najczęściej stosowany w postaci żelu, bogaty jest w witaminy A, C, E i witaminy z grupy B oraz w saponiny, które mają działanie antybakteryjne i przeciwzapalne;
• chmiel zwyczajny, którego szyszki zawierają terpeny, kwasy goryczowe czy glikozydy, dzięki czemu wykazują działanie przeciwzapalne i antybakteryjne;
• wąkrotka azjatycka, która dzięki dużej zawartości azjatykozydów i saponozydów również posiada właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne;
• jałowiec, którego owoce produkują cenny olejek działający antyseptycznie i przeciwzapalnie;
• eukaliptus o silnych właściwościach antyseptycznych, przeciwbakteryjnych i antywirusowych;
• rozmaryn lekarski, który wykazuje działanie bakteriobójcze i antyseptyczne.

Trądzik pospolity a dieta

Dieta to ważny aspekt warunkujący zdrowie człowieka. Powinna dostarczać wszystkie potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu składniki – witaminy, minerały, tłuszcze, białko, węglowodany. Jednak przy trądziku pospolitym warto wykluczyć z diety produkty, które nasilają jego objawy. Sprawdź kilka praktycznych porad.

1. Ogranicz produkty o wysokim indeksie glikemicznym, do których należą m.in. białe pieczywo, fast foody, słodycze, słone przekąski.
2. Unikaj produktów wysoko przetworzonych.
3. Zrezygnuj z używek.
4. Ogranicz produkty mleczne.

Na co zwrócić szczególną uwagę mając trądzik pospolity?

Trądzik pospolity bywa uporczywy, a proces jego wyleczenia długotrwały. Dlatego ważne jest, aby dokładnie stosować się do zaleceń dermatologa i przede wszystkim być regularnym.

Podsumowując, warto zwrócić szczególną uwagę na kilka kwestii, jakimi są:

• odpowiednia dieta,
• dobrze dobrana pielęgnacja,
• częsta wymiana ręczników i higiena,
• unikanie stresu i dymu papierosów,
• stosowanie odpowiednich preparatów,
• częste konsultacje u specjalisty.

Trądzik pospolity jest chorobą, z którą boryka się wiele osób. Jego leczenie często bywa dużym wyzwaniem ze względu na nawrotowy charakter. Najlepiej zacząć działać jak najwcześniej, ponieważ cięższe stadium choroby może spowodować trwałe blizny i przebarwienia na skórze. Ważna jest również systematyczność.

Bibliografia

1. Kaźmierska A. D., Bolesławska I., Przysławski J., Wpływ diety oraz fitoterapii w leczeniu trądziku pospolitego, Poznań, 2020, t. 76, nr 7, s. 373-380.
2. Osowski Sz., Znaczenie diety w terapii trądziku pospolitego, Kosmetologia Estetyczna, Kielce, 2019, nr 6 , s. 755-760.
3. Biegaj M., Trądzik pospolity i jego leczenie, Białystok, 2017, nr 2, s. 155-158.
4. Dawidziak J., Balcerkiewicz M., Dieta jako uzupełnienie leczenia trądziku pospolitego. Część II. Kwasy tłuszczowe, indeks glikemiczny, przetwory mleczne, Farmacja Współczesna, 2016, nr 9, s. 67-72.
5. Sobjanek M., Sokołowska-Wojdyło M., Barańska-Rybak W., Rola czynników hormonalnych w etiopatogenezie i terapii trądziku pospolitego, Postępy Dermatologii i Alergologii, 2006, nr 6, s. 266-272.