Sebum (łój skórny) – co to jest i jak zmniejszyć jego nadmierne wydzielanie?

Sebum, wytwarzane przez gruczoły łojowe, jest potrzebne do prawidłowego funkcjonowania skóry. Jednak jego nadmiar może być problematyczny. Zobacz, czym spowodowane jest nadmierne wydzielanie łoju skórnego i jak sobie z nim radzić. 

Sebum (łój skórny) – co to jest?

Skóra jest złożonym narządem o warstwowej budowie, pełniącym ważne dla organizmu funkcje. Jedną z nich jest ochrona przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. W procesie ochronnym bierze udział między innymi sebum.

Sebum to mieszanina substancji lipidowych, tworząca warstwę zwaną płaszczem wodno-lipidowym. Produkowane jest przez gruczoły łojowe, następnie dostaje się do mieszka włosowego i tym sposobem wypływa na powierzchnię skóry. Liczba gruczołów, które produkują łój skórny waha się między 50 a 100 na 1 cm2 skóry. Trzeba zaznaczyć, że są miejsca na ciele, gdzie tych gruczołów łojowych jest znacznie więcej (nawet 400 na 1 cm2 skóry). Jednym z obszarów ich zagęszczenia jest twarz, zwłaszcza okolice nosa i policzków. Rolą płaszcza wodno-lipidowego jest ochrona skóry i włosów przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, zapobieganie utracie wody oraz mechanicznym i chemicznym urazom, a także zmiękczanie i wygładzanie.

Dokładny skład sebum:

• monoglicerydy, diglicerydy i triglicerydy typu oleistego,
• woski,
• wolne kwasy tłuszczowe,
• skwalen,
• estry cholesterolu i wolny cholesterol.

Nadmierne wydzielanie sebum – dlaczego tak się dzieje?

Gruczoły łojowe kontrolowane są przez układ hormonalny, a w szczególności przez hormony męskie, czyli androgeny. Nadmiar sebum często stanowi problem w okresie dojrzewania, wtedy aktywność gruczołów łojowych wzrasta nawet 5-krotnie. Zazwyczaj u kobiet ilość wydzielanego sebum jest mniejsza niż u mężczyzn i znacznie spada w okresie menopauzy, powodując przesuszenie skóry i uwidocznienie zmarszczek. Mężczyźni posiadają dużo wyższe stężenie testosteronu i wydzielanie łoju jest intensywniejsze niezależnie od wieku.

Do nadmiernego produkowania sebum może dojść również przez takie czynniki jak:

• stres,
• czynniki genetyczne,
• zaburzenia układu trawiennego,
• nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV,
• zanieczyszczenie powietrza,
• wysoka temperatura powietrza i duża wilgotność,
• nieprawidłowa dieta.

Jak zmniejszyć wydzielanie sebum na twarzy i głowie?

Sebum jest mieszaniną potrzebną do prawidłowego funkcjonowania skóry. Jednak jego nadmiar stanowi doskonałe środowisko do rozwoju bakterii, a co za tym idzie do pogorszenia się stanu cery i powstawania niedoskonałości.

Co zrobić by zmniejszyć wydzielanie sebum na twarzy i głowie? Poznaj kilka praktycznych wskazówek.

• Pamiętaj, że ogromny wpływ na stan naszego wyglądu zewnętrznego ma to, co jemy. Zrezygnuj więc z niezdrowego jedzenia typu fast food, słodyczy, przekąsek, alkoholu.
• Unikaj kosmetyków wysuszających skórę i włosy.
• Skorzystaj z fachowej porady dermatologa, który rozpozna Twój typ skóry i zaleci odpowiednią pielęgnację.
• Unikaj tłustych, bogatych kosmetyków. Wybieraj raczej lekkie kremy, które normalizują i matują skórę.
• Przykładaj się do pielęgnacji, bądź systematyczny i pamiętaj o wszystkich jej etapach, zwłaszcza o dokładnym demakijażu.
• Dostarczaj do swojego organizmu takie składniki odżywcze jak: witaminy A, C, E, witaminy z grupy B oraz cynk, selen i krzem.

Suplementy regulujące wydzielanie nadmiaru sebum

Do składników aktywnych, które wspierają zdrowy wygląd skóry należą:

• kolagen – to bogate w aminokwasy białko, które występuje w wielu narządach i tkankach, pomaga zachować elastyczność i dobrą kondycję skóry oraz zdrowe włosy;
• witamina A – pomaga utrzymać prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci;
• witamina C – ma właściwości przeciwutleniające oraz pomaga w prawidłowej produkcji kolagenu, a co za tym idzie przyczynia się do prawidłowego stanu skóry;
• witamina E – nazywana jest “witaminą młodości”, przeciwdziała negatywnym skutkom działania wolnych rodników, posiada właściwości odżywcze i nawilżające;
• witaminy z grupy B – pomagają zachować zdrowy wygląd skóry;
• selen – oprócz wspierania tarczycy pomaga zachować zdrowe włosy i paznokcie, a także wspomaga organizm w ochronie przed stresem oksydacyjnym;
• cynk – pomaga zachować zdrowe włosy, skórę i paznokcie.

Przy wyborze odpowiedniego suplementu warto zwrócić uwagę na kilka aspektów, takich jak tabela składników aktywnych, jakość produktu czy forma preparatu. Zobacz artykuł “Skuteczna suplementacja. Jak wybrać dobry suplement diety?”, w którym znajdziesz kilka praktycznych wskazówek. Dzięki nim będziesz wiedzieć, czym kierować się w trakcie zakupu preparatu.

Domowe sposoby na nadmiar sebum na twarzy

Oprócz zdrowej diety oraz dobrze dobranej i regularnej pielęgnacji, warto pilnować kilku codziennych nawyków.

1. Dbaj o higienę, często zmieniaj ręcznik, którym wycierasz twarz.
2. Nie dotykaj twarzy i włosów, to wzmaga wydzielanie sebum i sprzyja rozwojowi bakterii.
3. Do mycia twarzy używaj letniej wody. Zbyt ciepła i zbyt zimna woda mogą niepotrzebnie pobudzać gruczoły łojowe.
4. Stosuj zioła. Takie rośliny jak skrzyp polny, pokrzywa zwyczajna, krwawnik pospolity czy szałwia sprzyjają dobrej kondycji skóry i wykorzystywane są w leczeniu cery z niedoskonałościami.
5. Raz w tygodniu stosuj maseczkę z glinki zielonej, która ma właściwości ściągające, zwęża rozszerzone pory i wyrównuje poziom pH skóry.
6. Bądź regularny i nie poddawaj się – pamiętaj, że zmiany wymagają czasu.

Dieta na zmniejszenie wydzielania sebum – co jeść?

Osoby borykające się z nadmiernym wydzielaniem sebum lub trądzikiem, powinny działać wielokierunkowo. Oprócz odpowiedniej pielęgnacji i zdrowych codziennych nawyków, kluczowa jest odpowiednia dieta.

Produkty, które mogą szkodzić to:

• słodycze,
• żywność wysoko przetworzona,
• alkohol,
• napoje słodzone,
• produkty smażone,
• białe pieczywo,
• słone przekąski,
• produkty mleczne.

Warto zamienić powyższe produkty na pełnoziarniste pieczywo i makaron, większą ilość warzyw i owoców, ryby i inne produkty bogate w kwasy tłuszczowe omega-3 oraz witaminy i minerały. Ważną rolę spełniają antyoksydanty, które chronią organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Przeczytaj artykuł “Czym są antyoksydanty?” i dowiedz się, gdzie szukać ich w pożywieniu.

Nadprodukcja sebum – co jeszcze warto wiedzieć?

Często osoby zmagające się z trądzikiem starają się całkowicie zmniejszyć ilość wydzielanego sebum. Zapominają, że łój skórny jest potrzebny do utrzymania prawidłowego stanu skóry. Pamiętaj więc o tym, że tylko nadmiar sebum jest problemem.

Nie zapominaj o nawilżaniu skóry. Nawet cera mieszana i tłusta potrzebuje odpowiedniego nawilżenia. Używaj lekkich kremów albo preparatów o konsystencji żelu. Zrezygnuj z gęstych i tłustych kosmetyków.

Nadmiar sebum może prowadzić do pogorszenia stanu skóry, a nawet do stanów chorobowych, takich jak trądzik czy łojotokowe zapalenie skóry. Pomocne mogą być ziołowe napary, odpowiednia dieta i pielęgnacja dostosowana do stanu skóry. Pamiętaj, aby nie przesadzać z ilością używanych kosmetyków. Zbyt duża ilość preparatów może wywołać odwrotny do zamierzonego efekt. Dobrą praktyką jest regularna konsultacja z wykwalifikowanym specjalistą.

Bibliografia

1. Sang-Woong Y., Sebum Secretion, Skin Type, and ph, Pathogenesis and Treatment of Acne and Rosacea, 2013, s. 299-303.
2. Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2010.
3. Martini M.C., Kosmetologia i farmakologia skóry, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2006.
4. Małek E., Charakteryzowanie budowy i fizjologii skóry, Radom, 2007.
5. Flis A., Inhibitory wydzielania sebum i substancje regulujące aktywność gruczołów łojowych, Wyższa Szkoła informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, 2012, ISSN 2082-1107, nr 3, s. 35-42.