Kiedy i jak brać selen? Rano czy wieczorem?

Selen to jeden z pierwiastków chemicznych, których organizm potrzebuje w niewielkich ilościach do prawidłowego funkcjonowania. Rekomendowane dzienne spożycie wynosi 55 mikrogramów i pozostaje niezależne od płci. Za niepożądany uchodzi zarówno niedobór, jak i nadmiar tego składnika mineralnego. W walce ze stresem oksydacyjnym oraz patogenami kluczową rolę odgrywa selen. Kiedy brać ten cenny pierwiastek, aby wesprzeć prawidłowe funkcje organizmu? Czy należy go suplementować rano, a może lepiej zażywać go wieczorem? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Selen i jego właściwości

Selen to pierwiastek, który musi zostać dostarczony organizmowi w śladowych ilościach. Pomimo że człowiek każdego dnia ma kontakt z wieloma patogenami, choruje stosunkowo rzadko. Chroni go sprawnie działający układ immunologiczny, który w porę wykrywa zagrożenie i zwalcza niebezpieczne drobnoustroje. Niestety, czasem system odpornościowy zawodzi i wówczas obserwuje się rozwój infekcji. Warto wiedzieć, że selen wspiera układ immunologiczny w walce z patogenami. Zauważono, że pod jego wpływem zachodzi aktywacja odporności humoralnej i komórkowej. Ustrój syntetyzuje więcej limfocytów T i B, obserwuje się też wzrost ilości makrofagów oraz komórek NK (z ang. natural killers), czyli tzw. naturalnych zabójców. Wspomniane komórki odpornościowe efektywnie zwalczają wirusy, które przedostały się do ustroju.

Udział selenu w walce ze stresem oksydacyjnym

Przy niedoborze selenu obserwuje się zmniejszony poziom selenoprotein w organizmie. Wspomniane białka m.in. wykazują aktywność enzymatyczną. Przyspieszają reakcje chemiczne, w których nadtlenki i ponadtlenki są rozkładane do związków bezpiecznych. Kluczową rolę w walce ze stresem oksydacyjnym odgrywa peroksydaza glutationowa, która zabezpiecza błony komórkowe przed uszkodzeniami. Pod wpływem wspomnianego enzymu nadtlenek wodoru zostaje rozłożony do wody i tlenu. Podobną aktywność względem nadtlenków i ponadtlenków wykazuje reduktaza tioredoksyny.

Stres oksydacyjny stanowi spore zagrożenie dla organizmu, choć czasem okazuje się przydatny. Z jednej strony wolne rodniki uszkadzają struktury komórkowe wirusów i bakterii, zapobiegając ich namnażaniu. Z drugiej podobnie oddziałują na komórki człowieka, co prowadzi do ich destrukcji. W rezultacie obserwuje się przyspieszenie procesów starzenia i wzrost ryzyka rozwoju chorób nowotworowych. Taka sytuacja ma miejsce wówczas, gdy antyoksydantów jest mniej niż wolnych rodników. Wspomniane cząstki wykazują wysoką reaktywność, ponieważ brakuje im elektronów, dlatego usiłują oderwać je od innych związków chemicznych. Najlepiej, gdy odbierają je przeciwutleniaczom, a nie DNA, białkom czy lipidom.

Jednocześnie trzeba pamiętać, że wolne rodniki oddziałują także na materiał genetyczny patogenów. Mutacje, czyli zmiany w DNA, mają charakter losowy, dlatego ich konsekwencje bywają trudne do przewidzenia. Czasem wskutek opisanych procesów dochodzi do uśmiercenia drobnoustrojów potencjalnie chorobotwórczych, niestety, zdarza się, że nabierają one większej zjadliwości. Przy infekcjach niezwykle istotną rolę odgrywa odpowiednia podaż selenu w diecie, a gdy ta nie jest w stanie go zapewnić, warto wdrożyć suplementację.

Wpływ selenu na hormony tarczycy

Zastosowanie selenu obserwuje się także w procesach enzymatycznych, które odgrywają kluczową rolę w przemianach hormonów tarczycy odpowiedzialnych za metabolizm. Przy udziale selenoproteiny tyroksyna jest przekształcana w trójjodotyroninę. Niedostateczna ilość tego mikroelementu wywiera negatywny wpływ na gospodarkę hormonalną organizmu, co manifestuje się pogorszeniem stanu skóry, włosów oraz paznokci.

Selen a męska płodność

Ponadto selen u mężczyzn uczestniczy w spermatogenezie oraz powstawaniu komórek rozrodczych. Jego niedobór może skutkować problemami z płodnością.

Kiedy najlepiej przyjmować selen? Rano czy wieczorem?

Pora przyjmowania suplementów diety często wpływa na przyswajalność zawartych w nich składników. Np. witaminę D warto połączyć z obiadową sałatką, która została skropiona oliwą z oliwek. Wiele osób zadaje sobie pytanie: kiedy brać selen – rano czy wieczorem? Jego suplementację należy dostosować do indywidualnego stanu zdrowia. Osoby, które zmagają się z zaburzeniami pracy tarczycy, powinny dążyć do jak największej przyswajalności tego składnika. Jej wzrost obserwuje się wówczas, gdy selen przyjmuje się z samego rana na czczo, czyli przed posiłkiem. U pozostałych osób pora dnia nie odgrywa tak istotnej roli.

Czy pora przyjmowania selenu ma wpływ na jego przyswajalność i skuteczność?

Wiele osób zastanawia się, kiedy brać selen, aby ten stał się jak najlepiej przyswajalny dla organizmu. W większości przypadków pora dnia nie ma większego znaczenia, wyjątek stanowią ludzie cierpiący na schorzenia tarczycy. W ich przypadku zaleca się suplementację na czczo z samego rana.

Jak brać selen?

Walkę z wolnymi rodnikami i patogenami wspierają niektóre substancje, w tym właśnie selen. Jak brać ten składnik mineralny, aby wesprzeć prawidłowe funkcje ustroju? To zagadnienie zostanie szczegółowo omówione w dalszej części artykułu.

Selen to pierwiastek, który wchodzi w interakcje z niektórymi minerałami oraz witaminami. Z tego powodu należy przestrzegać kilku istotnych zasad. Jak brać selen? Zauważono, że staje się bardziej dostępny dla organizmu w towarzystwie witaminy E, która jest rozpuszczalna w tłuszczach. Warto łączyć selen z kapsułkami zawierającymi tokoferol.

Dlaczego warto dodatkowo suplementować selen?

Selen występuje w artykułach spożywczych takich jak tuńczyk, łosoś, wołowina, podroby indycze, jaja i orzechy brazylijskie. W największych ilościach znajduje się w produktach odzwierzęcych, dlatego wielu wegan ma problem, aby pokryć zapotrzebowanie organizmu na ten mikroelement. Niestety, w wielu regionach świata obserwuje się zanieczyszczenie ziemi arsenem i rtęcią, które wiążą selen w glebie, ograniczając jego dostępność dla roślin i zwierząt. Szybki rozwój przemysłu, który emituje do środowiska metale ciężkie, sprzyja tego rodzaju sytuacjom i niedoborom. W związku z tym, że ten pierwiastek wchodzi w skład wielu enzymów, w tym również o działaniu antyoksydacyjnym, jego niedostateczna podaż stanowi zagrożenie dla organizmu. Niedobór selenu ma negatywne konsekwencje zdrowotne, ale jego nadmiar także może nieść skutki uboczne. Przed rozpoczęciem suplementacji  zawsze warto wykonać laboratoryjne badania krwi.

Bibliografia

1. Gałecka E., Jacewicz R., Mrowicka M., Florkowski A., Gałecki P.; Enzymy antyoksydacyjne – budowa, właściwości, funkcje; Pol. Merk. Lek, 25 (147), 2008, s. 266-268
2. Hordyjewska A., Pasternak K.; Selen i jego rola w organizmie człowieka; Bromatologia i Chemia Toksykologiczna; 37 (1), 2004, s. 9-18
3. Kulbacka J., Saczko J., Chwiłkowska A.; Stres oksydacyjny w procesach uszkodzenia komórek; Pol. Merk. Lek, 27 (157), 2009, s. 44-47
4. Ratajczak M., Gietka-Czernel M.; Rola selenu w organizmie człowieka; Postępy Nauk Medycznych, 12, 2016, s. 929-933