Witamina B6 – właściwości, skutki nadmiaru i niedoboru

Witamina B6 – najważniejsze informacje

Witamina B6, inaczej nazywana pirydoksyną, należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Występuje w postaci sześciu, związków:

• pirydoksyny,
• pirydoksaminy,
• pirydoksalu,
• estrów fosforanowych tych związków.

Po spożyciu jest wchłaniana z przewodu pokarmowego i magazynowana głównie w mięśniach i wątrobie jako fosforan pirydoksalu.

Witamina B6 stanowi koenzym ponad 100 enzymów. Koenzym jest substancją niezbędną do prawidłowego oddziaływania tych związków. Odgrywają one istotną rolę w przyspieszaniu szeregu przemian w ustroju.

Witamina B6 bierze udział w wielu procesach. Między innymi ułatwia rozkład białka. Bierze udział w przemianach witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i tryptofanu. Pirydoksyna pełni rolę pomocnika w reakcjach z udziałem witaminy B3 czyli niacyny. Ma również istotny wpływ na przemianę tłuszczów i węglowodanów. Zapotrzebowanie na witaminę B6 wzrasta przy spożywaniu pokarmów bogatych w białko. Za optymalny przyjmuje się stosunek 0,02 mg witaminy B6 na jeden gram białka.

Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B6 wykazują osoby w wieku podeszłym oraz kobiety w okresie ciąży. Ponadto umożliwia magazynowanie energii. Witamina B6 uczestniczy w tworzeniu:

• enzymów,
• hormonów,
• hemoglobiny,
• prostaglandyn.

Możliwe zastosowania

• wywiera skurcze mięśni,
• suplementacja w okresie ciąży,
• pełni rolę w przemianach białek,
• oddziałuje na glikogenezę czyli proces przemiany glukozy w glikogen,
• oddziałuje na glikogenolizę czyli proces rozkładu glikogenu odbywający się w mięśniach,
• wywiera wpływ na ciśnienie krwi,
• jest niezbędna do produkcji hemoglobiny, czyli czerwonego barwnik krwi znajdującego się w erytrocytach,
• wywiera wpływa na prawidłową pracę serca,
• za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego,
• podnosi odporność organizmu przez uczestnictwo w tworzeniu przeciwciał.

Witamina B6 w ciąży

Dzienna dawka tej witaminy powinna być w czasie ciąży zwiększona o 50 proc. Jest ona konieczna między innymi do wytwarzania przeciwciał odpornościowych oraz czerwonych krwinek. Ułatwia również wchłanianie magnezu, łagodzi stresy, zapobiega anemii – co jest bardzo ważne w ciąży. Witamina B6 jest też ważna dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego dziecka.

Objawy/skutki niedoboru

• Zmiany skórne
• Zmiany zapalne błony śluzowej,
• Depresja,
• Obniżenie nastroju,
• Bezsenność,
• Zwiększona podatność na infekcje,
• Niedokrwistość,
• Zwiększone ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej.

Objawy nadmiaru

Do nadmiaru witaminy B6 może dojść w wyniku długotrwałego przyjmowania jej w dawce powyżej 200 mg/dobę. W takim wypadku witamina ma właściwości toksyczne. Zbyt wysokie dawki mogą prowadzić do wystąpienia szeregu działań niepożądanych takich jak:

• zwiększonego odczucia chłodu,
• brak koordynacji mięśni,
• mrowienia kończyn,
• zwyrodnienia tkanki nerwowej.

Zmiany te zwykle ustępują po odstawieniu suplementów, jednak niekiedy mogą być nieodwracalne.

Źródła pokarmowe

Jednym z bogatszych źródeł witaminy B6 są:

• kasza gryczana, która zawiera 0,67 mg na 100 g,
• pełnoziarniste produkty zbożowe,
• kiełki pszenicy,
• drożdże,
• soja,
• banany,
• nabiał,
• ryby,
• Orzechy
• Pestki,
• jaja,
• brokuły,
• ziemniaki.

Nie brakuje jej także w dobrym jakościowo mięsie i wędlinach – w kurczaku wartość ta waha się między 0,31mg a 0,55 mg na 100 g, zaś w indyku 0,28 mg a 0,59 mg na 100g.

Należy jednak wiedzieć, że podczas obróbki termicznej tzn. gotowania, smażenia i peklowania mięsa straty tej witaminy wynoszą od 30 do 50 proc.

Również w wyniku mrożenia warzyw i owoców jej zawartość może się obniżyć o 15–70 proc.

Bibliografia

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30128792
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30061626
3. http://www.czytelniamedyczna.pl/2234,znaczenie-kliniczne-witaminy-b6-pirydoksyny.html
4. Gawęcki J. red.: Witaminy. Wydawnictwo AR w Poznaniu, 2002;
5. Gawęcki J., Hryniewiecki L. red.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. PWN, 2008;