Rodzaje witaminy K

„Witamina K” to nazwa określająca grupę rozpuszczalnych w tłuszczach pochodnych chinonowych. Witamina K to związki będące pochodnymi chinonowymi i wykazujące aktywność przeciwkrwotoczną.

Wyróżnia się 3 rodzaje witaminy K:

• Witamina K1 (głównie filochinon) – to związki syntezowane w roślinach. Znajdziemy je produktach pochodzenia roślinnego, np. w groszku, pomidorach czy truskawkach.
• Witamina K2 (menachinony) – to związki wytwarzane przez bakterie znajdujące się w jelitach człowieka i zwierząt. Jej źródłem jest również mięso, a także przetwory mleczne i jaja.
• Witamina K3 (menadion) – to syntetyczna witamina i została stworzona w laboratorium, aby móc tworzyć z niej preparaty witaminowe.

Najważniejsze dla organizmu są witaminy K1 i K2. W tym artykule skupiamy się na witaminie K2.

Witamina K2 MK7

Symbol MK-7 oznacza menachinon-7. Wyróżnia się MK od 1 do 13, a liczba określa ilość nienasyconych reszt izoprenoidowych.

Witamina K2 MK7 (menachinon) to najlepiej przyswajalna forma witaminy K2. Ma wyższą biodostępność i dłuższy okres półtrwania, niż inne formy witaminy K. Jej niewątpliwą zaletą jest fakt, że jest naturalnego pochodzenia. K2 MK7 znajduje się w produktach otrzymanych w wyniku fermentacji bakteryjnej, na przykład w natto. Natto to tradycyjna japońska potrawa powstała ze sfermentowanego produktu soi, w wyniku fermentacji bakterii Bacillus subtilis natto.

Witamina K2 - właściwości

Witamina K2 to jedna z czterech witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, obok A, D i E, ma wszechstronny wpływ na zdrowie i bierze udział w kluczowych procesach w organizmie. Cechuje się wyższą biodostępnością niż witamina K1 i ma od niej dłuższy czas półtrwania (K1- 24 godziny vs K2 – 72 godziny).

Witamina K2 jest dystrybuowana do innych tkanek organizmu, m.in. kości i naczyń krwionośnych. Wydalana jest z organizmu wraz z moczem lub kałem.

Organizm ludzki sam wytwarza witaminę K2. Witamina ta jest produkowana przez bakterie tworzące florę jelitową w Twoim układzie pokarmowym. Synteza tej witaminy K2 pokrywa znaczną część naszego dobowego zapotrzebowania na tę witaminę. Gdy czytasz ten tekst, Twoja flora bakteryjna produkuje witaminę K2!

Witamina K2 na co pomaga?

Witamina K2 pomaga w tworzeniu białek niezbędnych w procesie krzepnięcia krwi oraz bierze aktywny udział w tworzeniu kości. Ponadto wzmacnia działanie witaminy D i podnosi jej przyswajalność.

Pomaga w utrzymaniu zdrowych kości

• bierze aktywny udział w metabolizmie kości i zapobiega utracie masy kostnej,
• wzmacnia wytrzymałość kości, wpływa na gęstość kości i ich mineralizację, może zmniejszać tempo utraty masy kostnej i ryzyko złamań,
• odpowiada za transport wapnia do kości, zapobiegając jego odkładaniu się w naczyniach krwionośnych,
• przyczynia się do szybszej regeneracji kości po urazach,
• wspiera prawidłowy rozwój kości u dzieci i młodzieży,
• zmniejsza ryzyko wystąpienia osteoporozy (szczególnie u kobiet w wieku menopauzalnym).

Przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi

• jest kluczowa dla produkcji 4 z 13 białek odpowiedzialnych za powstawanie skrzepów,
• zapewnia prawidłową krzepliwość krwi,
• zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału serca, miażdżycy oraz udaru,
• chroni serce i naczynia krwionośne przed zwapnieniem na skutek nieprawidłowej gospodarki wapniowej,
• wspiera układ sercowo-naczyniowy zmniejszając ryzyko wystąpienia np. miażdżycy.

Wzmacnia działanie witaminy D i podnosi jej przyswajalność

Metabolizm witaminy D w organizmie jest zależny od witaminy K, która wpływa na większe wchłanianie „witaminy słońca”. Nadmiar witaminy D3 z suplementów może wywołać względny niedobór witaminy K (to może się zdarzyć przy nadmiernej suplementacji witaminą D).

Suplementacja witaminą K2 może zniwelować negatywny wpływ nadmiaru witaminy D3 na zwapnienie aorty, skłonność do złamań kości i powstawania kamieni nerkowych. Dlatego witamina D + witamina K2 MK 7 to popularne połączenie w suplementach diety, szczególnie na „zdrowe kości”.

Zapobiega odkładaniu wapnia w naczyniach krwionośnych

Witamina K2 ma duży wpływ na układ krwionośny. Witamina ta bierze udział w aktywacji białek, m.in. osteokalcyny – najważniejszym białkiem niekolagenowym tkanki kostnej, która łączy się z wapniem i razem z nim buduje kości. Osteokalcyna „kieruje” wapń do kości, zapobiegając jego nadmiernemu odkładaniu w naczyniach krwionośnych. Jednocześnie zapobiega odkładaniu się wapnia wątrobie i płucach oraz innych tkankach miękkich.

Wpływa na metabolizm tłuszczów i węglowodanów

Witamina K2 wpływa na metabolizm węglowodanów i tłuszczów, co może mieć znaczenie w leczeniu nadwagi i otyłości. Badania kohortowe na ludziach wykazały poprawę masy ciała, obwodu talii, składu ciała, trzewnej tkanki tłuszczowej i cukrzycy w wyniku suplementacji witaminy K2. To sugeruje ogólny korzystny wpływ witaminy K2 na metabolizm glukozy i tłuszczów, który wymaga dalszych badań w celu potwierdzenia.

Objawy niedoboru witaminy K2

Objawy niedoboru witaminy K2 w organizmie:

• Zaburzona krzepliwość krwi – wydłużony czas gojenia ran, krwotoki, łatwe powstawanie siniaków, obfite miesiączki, krwawienie z błon śluzowych, krwiomocz.
• Łamliwość kości spowodowana spadkiem gęstości mineralnej kości, zmniejszeniem masy kostnej i słabszego uwapnienia układu szkieletowego.
• Zwapnienie kości i naczyń tętniczych.
• Obniżona odporność i częste infekcje.

Niedobór witaminy K u noworodków jest niebezpieczny i może prowadzić do VKDB (ang. Vitamin K deficiency bleeding), czyli krwawienia spowodowanego niedoborem witaminy K.

Przyczyny niedoboru witaminy K2

Czynniki ryzyka niedoboru witaminy K2 w organizmie to: zaburzenia wchłaniania tłuszczów, zmniejszone wydzielanie żółci, celiaklia, choroba zapalna jelit, zespół krótkiego jelita, zaburzenia odżywiania, restrykcyjne diety, nadmierne spożywanie alkoholu, choroby wątroby, stosowanie antybiotyków, sulfonamidów lub leków przeciwzakrzepowych (warfaryna, acenokumarol).

Najlepsze źródła witaminy K2

Najwięcej witaminy K2 ma natto – aż 998 µg w 100 g.

Inne produkty bogate w witaminę K2 to:

• miękkie sery (np. feta, mozzarella),
• sery pleśniowe,
• twarde sery (gouda, edam),
• wątroba gesia, wołowa,
• żółtko jaja kurzego,
• kiałbasy (pepperoni, z indyka),
• salami,
• pełnotłuste mleko krowie,
• kiszona kapusta,
• ogórki kiszone,
• fermentowane produkty mleczne (kefir, jogurt, maślanka, mleko acidofilne),
• kurczak,
• wieprzowina.

Kapusta kiszona to doskonałe źródło zarówno witaminy K1, jak i K2. W 100 g zawiera 22,4 µg K1 i 5,5 µg na 100 g K2).

Witamina K2 z ciecierzycy - poznaj jeszcze lepsze roślinne źródło witaminy K

Badania pokazują, że istnieje jeszcze lepsze roślinne źródło wysoko przyswajalnej witaminy K2 – jest nim ciecierzyca. Witamina K2 z ciecierzycy pozyskiwana jest na drodze fermentacji bakteryjnej z pomocą bakterii Bacillus licheniformis. Naukowcy wykazali, że jest ona bardzo dobrze przyswajana przez organizm, a przy tym wolna od alergenów. Jak powszechnie wiadomo, białka soi zaliczane są do substancji silnie alergizujących. Z tego powodu osoby uczulone na soję unikają wszelkich produktów ją zawierających. Dlatego preparaty z witaminą K2 pozyskiwaną z ciecierzycy są dla nich lepszą, bezpieczniejszą alternatywą.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K2

Aktualne Normy żywienia dla Populacji Polski zostały opracowane w odniesieniu do dobowego zapotrzebowania na witaminę K1, natomiast witamina K2 (w tym witamina K2 MK7) jest zwykle zalecana w dawce 100-200 µg na dobę. Zazwyczaj tę ilość jesteśmy w stanie dostarczyć z pokarmem. Najlepiej pokrywać dzienną normą spożywając witaminę K2 zawartą w produktach spożywczych.

Przeciwwskazania do stosowania witaminy K2

Przeciwwskazania do stosowania witaminy K2 to:

• nadwrażliwość na witaminę K,
• przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych (warfaryny, acenokumarolu), antybiotyków,
• ciężkie przypadki niewydolności lub uszkodzenia nerek lub wątroby.

Nie zaleca się stosowania witaminy K2 u kobiet w ciąży, karmiących piersią i u dzieci bez uprzedniej konsultacji z lekarzem prowadzącym.

Czy suplementacja witaminy K jest dobra dla dzieci?

Odpowiednia podaż witaminy K jest szczególnie ważna w przypadku noworodków, ponieważ występuje u nich wysokie prawdopodobieństwo niedoboru. Wynika to chociażby ze słabszej przenikalności witaminy K z łożyska matki do organizmu dziecka. Niedobór witaminy K u noworodków może prowadzić do krwawień z przewodu pokarmowego, skóry oraz błon śluzowych. Dlatego tak ważna jest suplementacja witaminy K w pierwszych tygodniach życia. Rozpoczyna się ona jeszcze w szpitalu i odbywa się pod ścisłą kontrolą lekarza. Wysokość dobowej dawki i forma podania zależy od tygodnia ciąży, w którym nastąpił poród oraz od tego, czy dziecko karmione jest piersią czy mlekiem modyfikowanym. Według zaleceń lekarzy, profilaktyczne podawanie witaminy K powinno trwać do około 3. miesiąca życia.

W późniejszych miesiącach i latach życiach witamina K powinna być dostarczana do organizmu głównie z pożywieniem. Odpowiednio zbilansowana dieta bogata w warzywa i owoce pomoże utrzymać odpowiedni poziom witaminy K w organizmie dziecka.