Lawenda – prosty sposób na uspokojenie i lepszy sen

Wyciągi roślinne wykazują mnóstwo cennych dla zdrowia właściwości. Ziołolecznictwo może pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób i wspomagać podstawowe leczenie wielu schorzeń. Lawenda to roślina o działaniu wielokierunkowym, co potwierdzają liczne badania. Poznaj sposoby na wykorzystanie kwiatów lawendy i pozyskanego z nich olejku eterycznego.

Lawenda – podstawowe informacje

Lawenda wąskolistna, zwana lekarską to najbardziej popularny gatunek tej rośliny w Polsce. Osiąga około 50 – 60 cm wysokości, ma fioletowe kłosy oraz intensywny zapach.

Jak uprawiać lawendę?

Lawenda nie wymaga szczególnej uwagi. Lubi nasłonecznione miejsca w ogrodzie i niezbyt mokre podłoże. Należy przycinać ją dwa razy do roku. Po zimie, usuwając martwe i uszkodzone pędy oraz po okresie kwitnienia, przycinając łodygi. Lawendę można uprawiać również w doniczkach. Należy jednak pamiętać o zapewnieniu odpowiednich otworów, aby nadmiar wody mógł swobodnie spływać.

Lawenda – właściwości dobre dla zdrowia

Lawenda wygląda urokliwie, ale oprócz walorów wizualnych posiada również właściwości terapeutyczne. Surowcem leczniczym są kwiaty lawendy, zbierane jeszcze przed całkowitym rozwinięciem pąków. Lawenda wykazuje działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Dzięki swoim wyciszającym i relaksującym właściwościom, może pomóc w łagodzeniu objawów chorób takich jak depresja czy bezsenność.

Olejek lawendowy – korzystny wpływ na zdrowie

Cenne właściwości lawendy wykorzystywane są w ziołolecznictwie, aromaterapii czy przemyśle kosmetycznym. Roślina ta stale badana jest pod kątem składników aktywnych biologicznie i możliwości jeszcze szerszego ich wykorzystania. Z kwiatów lawendy pozyskiwany jest olejek eteryczny o dobroczynnym działaniu.

Olejek lawendowy wykazuje aktywność przeciwbakteryjną, dlatego może być stosowany pomocniczo w leczeniu infekcji bakteryjnych.

Ekstrakty z lawendy działają silnie antygrzybiczo. W badaniach stwierdzono, że za aktywność przeciwgrzybiczą odpowiedzialne są monoterpeny, które mogą hamować rozwój wielu grzybów, np. Candida, Trichophyton czy Fusarium.

Dzięki związkom polifenolowym, zwłaszcza flawonoidom i kwasy fenolowym, olejki eteryczne z lawendy wykazują aktywność antyoksydacyjną. Pomagają zwalczać nadmiar wolnych rodników w organizmie.

Lawenda działa również na układ nerwowy. Pomaga relaksować, uspokajać i wyciszać organizm. Regularnie stosowana aromaterapia może być skuteczna ze względu na działanie psychologiczne, związane z zapachem, jak i właściwości składników aktywnych. Pozytywne działanie lawendy lekarskiej na ośrodkowy układ nerwowy przypisywane jest związkom terpenoidowym, które stanowią główną grupę składników olejku eterycznego. Badania dowiodły, że lawenda i jej ekstrakty mogą wspomagać leczenie stanów depresyjnych i zaburzeń lękowych.

Potwierdzono, że wodne ekstrakty z lawendy oraz olejki eteryczne mogą być pomocne w leczeniu zaburzeń snu. Nie tylko zmniejszają czas potrzebny na zaśnięcie, ale także zapobiegają nocnym wybudzeniom. Naukowcy udowodnili, że zapach lawendy wpływa korzystnie na jakość snu i zmniejsza senność po przebudzeniu.

Olejek lawendowy – działania niepożądane

Mimo cennych właściwości, nadmierne ilości olejku lawendowego mogą spowodować wystąpienie pewnych skutków ubocznych. Dlatego należy zachować umiar w stosowaniu lawendowych ekstraktów. Zbyt duża dawka olejku podana doustnie może wywołać działania niepożądane. Może zaburzyć pracę nerek i podrażnić pęcherzyki płucne, wywołać stan zapalny jelit lub błony śluzowej żołądka. Nadmiar olejku lawendowego działa również drażniąco na skórę. Może powodować miejscowe podskórne rozszerzenie naczyń krwionośnych i rozgrzanie skóry.

Zastosowanie lawendy w życiu codziennym

Lawenda lekarska oraz jej ekstrakty znajdują szerokie zastosowanie w domu i życiu codziennym. Poznaj kilka sposobów na praktyczne wykorzystanie tej rośliny.

Napary z lawendy

Wywary z lawendy usprawniają procesy trawienia. Wspomagają wydzielanie soku żołądkowego i wytwarzanie żółci przez wątrobę. Są pomocne w przypadku wystąpienia takich dolegliwości jak:

• problemy trawienne,
• złe przyswajanie pokarmów,
• brak apetytu,
• zaburzenia pracy jelit,
• kolki jelitowe,
• ból brzucha,
• wzdęcia i zaparcia,
• nadmierny stres i nerwy.

Jak zrobić napar lawendowy?

1 łyżkę kwiatów lawendy zalej 1 ½ szklanki wrzącej wody, parz pod przykryciem przez 15 minut. Następnie odstaw na 10 minut i przecedź.

Syrop lawendowy

Odrobina syropu nada twoim deserom delikatnego lawendowego smaku. Zrób pyszny sernik albo polej nim lody. Syrop może być również doskonałym dodatkiem do lemoniady czy wody z miętą i cytryną w upalne dni.

Z poniższych proporcji zrobisz 1 litr pysznego syropu.

Składniki:

• 700 ml wody
• 650 g cukru
• sok wyciśnięty z 3 cytryn
• 1 pełna szklanka kwiatów lawendy (same kwiaty, bez łodyżek)

Wykonanie:

1. Gotuj wodę z cukrem przez ok. 15 minut, aż cukier całkowicie się rozpuści.
2. Dodaj sok z cytryn i kwiaty lawendy. Gotuj przez 5 – 7 minut, co jakiś czas mieszając.
3. Ostudź i przecedź przez drobne sitko lub czystą gazę. Przelej syrop do słoika lub butelki.

Cukier lawendowy

To kolejny dobry pomysł na wykorzystanie lawendy w twoim domu. Cukru lawendowego możesz używać do ulubionych wypieków lub herbaty. Wystarczy zmieszać szklankę cukru, białego lub brązowego, z kilkoma łyżkami kwiatów lawendy i zamknąć szczelnie w słoiczku. Należy odczekać kilka dni, aby cukier przeszedł zapachem lawendy.

Kosmetyki z lawendą

Lawenda znalazła zastosowanie w kosmetyce czy produkcji perfum. Ekstrakty z lawendy dodawane są do kremów, balsamów czy kosmetyków do pielęgnacji włosów. Kosmetyki lawendowe możesz wykonać samodzielnie w domu.

Maseczka z glinką

3 łyżki suszonych kwiatów lawendy zalej ½ szklanki wrzątku. Parz 10 minut pod przykryciem. Po ostudzeniu dodaj 2 łyżki glinki i nałóż na skórę twarzy. Po 15 minutach dokładnie zmyj maseczkę.

Peeling cukrowy do ciała

Zmieszaj szklankę cukru z 4 łyżkami suszonej lawendy, dodaj ok. 3 łyżki oleju arganowego. Nałóż peeling na suchą skórę i delikatnie masuj kolistymi ruchami.

Woreczki z lawendą

Wykonanie pachnących woreczków jest bardzo proste. Możesz wykorzystać skrawki cienkiego, nieużywanego materiału. Przygotuj odpowiedniej wielkości kawałki tkaniny, wsyp do nich suszone kwiaty lawendy i zwiąż wstążką lub sznurkiem. Pachnące woreczki sprawdzą się w twoim domu nie tylko jako piękna ozdoba. Zapach lawendy skutecznie odstrasza komary, mole czy pluskwy. Włóż woreczki do szafy, w ten sposób odstraszysz owady i odświeżysz swoją garderobę.

Lawendowy spray do pościeli

Zmieszaj odrobinę olejku lawendowego lub suszonych kwiatów z wodą. Przelej do butelki z atomizerem i spryskaj pościel przed spaniem. Pomoże to wyciszyć twój organizm i szybciej zasnąć.

Zioła do kąpieli

Jak wykonać relaksującą kąpiel lawendową?

50 g kwiatów lawendy zalać 2-3 litrami wrzącej wody. Po 15 minutach przecedzić wywar i dolać do wody w wannie. Kwiaty pozostałe po odcedzeniu również możesz wykorzystać podczas kąpieli. Przełóż je do materiałowego woreczka i zanurz w wodzie. Kąpiel powinna trwać ok. 20 minut, po tym czasie zalecana jest chwila odpoczynku.

Lawenda ma wiele korzystnych dla zdrowia właściwości. Może być pomocna przy problemach trawiennych, infekcjach grzybiczych czy kłopotach z zasypianiem. Jest cenną rośliną wykorzystywaną w ziołolecznictwie, po którą warto sięgać na co dzień.

Bibliografia

1. Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa, 1987, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, ISBN 83-202-0472-0.
2. Dobros N., Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym, Postępy Fitoterapii, 2017, nr 3, s. 215-222.
3. Adaszyńska-Skwirzyńska A., Swarcewicz M., Skład chemiczny i aktywność biologiczna lawendy lekarskiej, Wiadomości chemiczne, 2014, nr 68, s. 1074-1093.
4. Kraśniewska K., Gniewosz M., Kosakowska O., Pobiega K., Ocena składu chemicznego oraz właściwości przeciwdrobnoustrojowych olejku eterycznego z lawendy wąskolistnej (Lavandula angustifolia L.) w powszechnie dostępnym preparacie handlowym, Post Fitoter, 2017, nr 18, s. 113-118.
5. Dobros N., Zawada K., Zielińska A., Związki biologicznie czynne i właściwości antyoksydacyjne ekstraktów z kwiatów lawendy wąskolistnej, Analiza, produkcja i zastosowanie substancji oraz komponentów pochodzenia roślinnego, Lublin, 2018, ISBN 978-83-65932-41-9.